Jon Fosse (ur. 29 września 1959 w Haugesund) – norweski pisarz i dramaturg, uznawany za jednego z najwybitniejszych współczesnych dramatopisarzy norweskich. Jest laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (2023) za „nowatorskie sztuki i prozę, dające wyraz temu, co niewypowiedziane”.
Tworzy w języku nynorsk. Debiutował w 1983 roku książką „Czerwone, czarne”. Jego pierwsza sztuka teatralna, „Nigdy się nie rozłączymy”, została wystawiona w roku 1994. Najbardziej znane dramaty noblisty to „Imię” (1995) i „Dziecko” (1997).
Jest autorem powieści, poezji, książek dla dzieci, esejów i sztuk teatralnych. Jego twórczość zalicza się do norweskiego postmodernizmu. Książki Fossego przetłumaczono na ponad 40 języków, w tym polski, a dramaty wystawiono na ponad 120 scenach świata.
Prezentowana bibliografia zawiera alfabetyczny spis utworów Jona Fossego, wydanych w języku polskim (książki oraz utwory dramatyczne publikowane w czasopismach), recenzje spektakli, a także teksty krytyczne dotyczące twórczości autora.
Bibliografia zawiera 46 opisów bibliograficznych, została sporządzona głównie na podstawie baz Biblioteki Narodowej.
I. TWÓRCZOŚĆ
A. Książki:
1. Drugie imię : Septologia I-II / Jon Fosse ; z norw. przeł. Iwona Zimnicka. – Wyd. I. – Warszawa : ArtRage, 2023. – 291, [2] strony ; 21 cm.
2. Kon(teksty) : Ibsen, Fosse, Loher / [red. Mateusz Borowski]. – Kraków : Panga Pank, 2009. – 288, [3] ; 20 cm. – (Dramat Współczesny ; 16 (50))
* Zawiera: Mały Eyolf / Henryk Ibsen ; przeł. Aleksandra Sawicka. Dziewczyna na kanapie / Jon Fosse ; przeł. Ewa Partyga. Całopalenie / Dea Loher ; przeł. Dorota Sajewska
3. Suzannah / Jon Fosse. Austria / Cecilie Løveid ; przekł. Ewa Partyga. – Kraków : Wydawnictwo Panga Pank, 2007. – 173, [2] s. ; 20 cm. – (Dramat Współczesny ; 6 (40))
* Zawiera także: Fosse i Løveid – janusowe oblicze norweskiego dramatu ostatnich dekad / Ewa Partyga
4. Sztuki teatralne / Jon Fosse ; wybór i przekł. Halina Thylwe. – Sulejówek : Agencja Dramatu i Teatru „AdiT”, 2005. – 344, [3] s. ; 24 cm.
5. Wolność : istota bycia człowiekiem : zbiór opowiadań. – Warszawa : G + J Gruner + Jahr Polska, cop. 2009. – 510 s. ; 21 cm.
* Zawiera opowiadanie „Powrót do domu” Jona Fossego
B. Utwory dramatyczne publikowane w wydawnictwach ciągłych:
6. Dziecko / Jon Fosse ; tł. Halina Thylwe // Dialog. – 1997, nr 11, s. 36-71
7. Imię / Jon Fosse ; tł. Elżbieta Frątczak-Nowotny // Dialog. – 2000, nr 1, s. 27-71
8. Ładny letni dzień / Jon Fosse ; tł. Elżbieta Frątczak-Nowotny // Dialog. – 2001, nr 5/6, s. 113-160
9. Melancholia / Jon Fosse ; tł. Maria Gołębiewska-Bijak // Literatura na Świecie. – 1998, nr 7/8, s. 113-131
10. Sen / Jon Fosse ; tł. Elżbieta Frątczak-Nowotny // Dialog. – 2006, nr 10, s. 118-156
11. Sen o jesieni / Jon Fosse ; tł. Elżbieta Frątczak-Nowotny // Dialog. – 2003, nr 12, s. 108-176
12. W głębi czarnego lasu / Jon Fosse ; przełożyła Halina Thylwe // Dialog. – 2022, nr 6, s. 148-185
C. Recenzje spektakli teatralnych na podstawie twórczości autora:
13. Detektyw w małym domku / Marta Uszyńska // Teatr. – 2006, nr 6, s. 38-39
* Zawiera rec. przedstawienia: Odwiedziny / Jon Fosse ; reż. Paweł Szkotak ; Teatr Polski, Poznań
14. [Imię – recenzja] / Aleksandra Rembowska // Teatr. – 2001, nr 6, s. 40-41
* Zawiera rec. przedstawienia: Imię / Jon Fosse ; reż. Agnieszka Glińska ; Teatr Współczesny, Warszawa
15. [Imię – recenzja] / Joanna Godlewska // Przegląd Powszechny. – 2001, nr 6, s. 369-370
* Zawiera rec. przedstawienia: Imię / Jon Fosse ; reż. Agnieszka Glińska ; Teatr Współczesny, Warszawa
16. [Imię – recenzja] / Piotr Ossowicz // Teatr. – 2002, nr 1/2, s. 62-63
* Zawiera rec. przedstawienia: Imię / Jon Fosse ; reż. Tomasz Man ; Teatr Kameralny, Wrocław
17. Koszmar z kaczuszką / Piotr Ossowicz // Teatr. – 2002, nr 1-2, s. 62-63
* „Imię” Jona Fossego w reż. Tomasza Mana we wrocławskim Teatrze Polskim
18. Sen o jesieni / Tadeusz Kornaś // Didaskalia. – 2004, nr 64, s. 54
* W reż. M. Wojciechowskiego (krakowski Teatr im. Słowackiego)
19. Spotkania pożegnania / Grzegorz Miziołek // Didaskalia. – 2003, nr 57, s. 26-27
* „Sen o jesieni” J. Fosse w reż. L. Percevala
20. Szept ostateczny / Jacek Wakar // Teatr. – 2004, nr 11/12, s. 42-43
* Zawiera rec. przedstawienia: Sen o jesieni / Jon Fosse ; reż. Mariusz Wojciechowski ; Teatr im. J. Słowackiego, Kraków
21. Tajemnicze odwiedziny / Marta Płatek // Czas Kultury. – 2006, nr 4, s. 136-139
* Zawiera rec. przedstawienia: Odwiedziny / Jon Fosse ; reż. Paweł Szkotak ; Teatr Polski, Poznań
22. Takie tam gadanie / Łukasz Grabuś // Didaskalia. – 2006, nr 72, s. 36-37
* Zawiera rec. przedstawienia: Sen o jesieni / Jon Fosse ; reż. Paweł Miśkiewicz ; Teatr im. Stefan Jaracza, Łódź
23. Wielki błękit, stateczek z papieru / Inga Iwasiów // Teatr. – 2012, nr 4, s. 58-59
* Zawiera rec. przedstawienia: Dziewczyna na kanapie / Jon Fosse ; reż. Natalia Sołtysik ; Teatr Współczesny, Szczecin
B. OPRACOWANIA TWÓRCZOŚCI
A. Książki:
24. Świecąca ciemność : dramaturgia Jona Fossego / Leif Zern ; przeł. Halina Thylwe. – Warszawa : Agencja Dramatu i Teatru AdiT, 2007. – 142, [1] s. ; 21 cm.
25. W stronę metafizyki : doświadczenie życia – doświadczenie teatru w dramatach Jona Fossego / Ewa Dąbek-Derda // W : Dramat i doświadczenie / pod red. Beaty Popczyk-Szczęsnej i Magdaleny Figzał. – Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2014. – S. 205-215
* Dostępne w Internecie: https://rebus.us.edu.pl/bitstream/20.500.12128/2746/1/Dabek_Derda_W_strone_metafizyki.pdf [dostęp: 11.10.2023 r.]
B. Artykuły w czasopismach:
26. Ciemne świecidło czy mydlana poezja? : o dramatach Jona Fossego / Ewa Partyga // Dialog. – 2009, nr 1, s. 136-145
27. Dramaturgia paradoksu : spojrzenie na twórczość dramatyczną Tadeusza Różewicza i Jona Fossego pod kątem estetyki intymności / Małgorzata Lech // Ruch Literacki. – 2008, z. 3, s. 339-352
28. Fenomen Jona Fossego / Anne Heith ; tł. Maria Gołębiewska-Bijak // Dialog. – 1997, nr 11, s. 129-135
29. Formy adresatywne a otwieranie się społeczeństwa : analiza norweskich dramatów XX wieku / Helena Anna Garczyńska // Półrocznik Językoznawczy Tertium. – 2018, z. 3(2), s. 90-102
* Dostępne w Internecie: https://bibliotekanauki.pl/articles/1192563 [dostęp: 11.10.2023 r.]
30. Gorący Fosse / Justyna Golińska // Dialog. – 2006 nr 10 s. 183-185
31. Jon Fosse / Justyna Golińska // Dialog. – 2003, nr 12, s. 177
32. Jon Fosse jako mistyk / Wojciech Żmudziński // Odra. – 2023, nr 12, s. 62-64
33. Jon Fosse laureatem literackiej Nagrody Nobla 2023 / Elżbieta Frątczak-Nowotny // Nowe Książki. – 2023, nr 11, s. 1
34. Jon Fosse : współczesny dramat poetycki / Lech Sokół // Dialog. – 2003, nr 12, s. 178-183
35. Nobel: przeprawa z Jonem Fossem / Igor Kierkosz // Tygodnik Powszechny. – 2023, nr 42, s. 98-100
36. Norén i Fosse / Elżbieta Frątczak-Nowotny // Dialog. – 2006, nr 10 , s. 114-117
37. Norwegia / Janina Januszewska-Skreiberg // Twórczość. – 2019, nr 12, s. 157-159
38. Nowonorweska twórczość Jona Fossego / Janina Januszewska-Skreiberg // Odra. – 2020, nr 2, s. 99-100
39. Po Ibsenie : nowa dramaturgia norweska / Kai Johnsen ; tł. Maria Gołębiewska-Bijak // Dialog. – 1998, nr 11, s. 141-145
* Dot. m.in. Jona Fossego
40. Samotność Norwega / Marcin Kube // Rzeczpospolita (Wyd. zasadnicze). – 2023, nr 233, s. A9
41. Skąd przychodzi światło / Sebastian Duda // Tygodnik Powszechny. – 2024, nr 14, s. 32-35
42. Spadkobierca Ibsena / Monika Grossman // Dialog. – 2006, nr 10, s. 157-163
43. Sztuki przeczytane : Jon Fosse Cienie (Skuggar) / Monika Grossman-Kliber // Dialog. – 2007, nr 1, s. 209
44. Sztuki przeczytane : Jon Fosse Sen (Svevn) / Elżbieta Frątczak-Nowotny // Dialog. – 2006, nr 4, s. 202-203
45. Światło na Fossego / Justyna Sobolewska // Polityka. – 2023, nr 42, s. 102
46. “Uważam siebie przede wszystkim za poetę” : szkic do portretu Jona Olova Fossego / Grażyna Barbara Szewczyk // Śląsk. – 2024, nr 1, s. 16-18
Oprac. Anna Zacłona
Wydział Informacji, Bibliografii i Udostępniania Zbiorów
PBW w Opolu
