W roku 2024 mija 20. rocznica śmierci Czesława Miłosza − wybitnego poety, prozaika, eseisty i tłumacza, laureata nagrody Nobla w roku 1980 i wielu innych prestiżowych nagród literackich, tłumaczonego na kilkanaście języków.
Senat Rzeczpospolitej Polskiej ustanowił rok 2024 Rokiem Czesława Miłosza, aby (jak napisano w uchwale) „…oddać hołd jednemu z najwybitniejszych twórców naszych czasów, który na trwałe wpisał się w polską i światową literaturę. Był świadkiem największych wydarzeń minionego stulecia. Odznaczony medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, jako pisarz i myśliciel stał się jednym z największych autorytetów intelektualnych, a jego twórczość jest zakorzeniona w wieloetnicznych tradycjach polskiej kultury, reprezentuje zarazem dziedzictwo narodów Europy Środkowo-Wschodniej z jej doświadczeniem skutków nazizmu i komunizmu…”. (www.senat.gov.pl)
Prezentowane zestawienie bibliograficzne Czesław Miłosz (1911-2004) – materiały metodyczne liczy 186 opisów bibliograficznych, zawiera wybór książek i artykułów metodycznych,w tym opracowań wierszy, scenariuszy i konspektów lekcji dotyczących dorobku literackiego Noblisty. Niektóre pozycje bibliograficzne zawierają linki odsyłające do baz pełnotekstowych. Niniejsze zestawienie opracowane zostało na podstawie baz danych Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Opolu i baz Biblioteki Narodowej. Książki dostępne w PBW w Opolu i/lub filiach oznaczone są sygnaturami. Materiał bibliograficzny uporządkowano alfabetycznie, z podziałem na wydawnictwa zwarte i artykuły w czasopismach.
Książki:
1. Apel do rządzących narodem − dwa wzorce poezji obywatelskiej : Czesław Miłosz „Do Polityka” i Jan Kochanowski „ Pieśń XVI” / Stanisław Bortnowski // W : Lekcje poezji w Szkole Średniej. Cz. 2 / pod red. Stanisława Żaka. – Kielce : Wydawnictwo Pedagogiczne, 1993. – S. 19-28
M 046862 (Brzeg), M 55302/II (Kędzierzyn-Koźle), C 047295/II M 047294/II (Kluczbork), M 056393/II (Nysa), M 225586 F (Opole)
2. Czesław Miłosz: „Obłoki” / Marian Stala // W : Poezja współczesna w szkole : interpretacje / pod red. Aliny Kowalczykowej. – Warszawa : „Stentor”, cop. 1998. – S. 73-78
M 058329 (Nysa)
3. Czesław Miłosz: „Świty” / Stanisław Barańczak // W : Poezja współczesna w szkole : interpretacje / pod red. Aliny Kowalczykowej. – Warszawa : „Stentor”, cop. 1998. – S. 79-94
M 058329 (Nysa)
4. Czesława Miłosza traktat o poezji – „Traktat poetycki” / Jacek Łukasiewicz // W : Lektury polonistyczne : literatura współczesna. T. 2 / red. Ryszard Nycz. – Kraków : „Universitas”, cop. 1999. – S. 142-171
C 178031/II M 178040/II (Opole)
5. Czy śpiewa tak walc, czy twój płacz” : (o „Walcu” Czesława Miłosza) / Elżbieta Kram-Mikoś // W: Poezja w Szkole Średniej / pod red. Elżbiety Kram-Mikoś. – Warszawa ; Kraków : Wydawnictwo Edukacyjne, 1995. – S. 54-65
M 54941 (Kędzierzyn-Koźle), M 051787 (Kluczbork), C 172866 M 172882 M 172883 (Opole)
6. Czytamy polskie wiersze współczesne / Marek Adamiec. – Wyd. 2. – Gdańsk : „Harmonia”, 1998. – S. 59-66 : Czesław Miłosz „Do Jonathana Swifta” ; S. 123-127 : „Suknia w groszki”
M 187516 (Opole)
7. Dolina Issy / Antoni Mackiewicz // W : Zadania do lektury dla klas IV szkoły średniej / pod red. Tadeusza Patrzałka i Gertrudy Wichary. – Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1993. – S. 114-118
8. Dwugłos w obronie unicestwianych wartości : „Giordano Bruno” Leopolda Staffa i „Campo di Fiori” Czesława Miłosza // W : Lekcje poezji w szkole średniej. Cz. 2 / pod red. Stanisława Żaka. – Kielce : Wydaw. Pedagogiczne, 1993. – S. 77-89
M 046862 (Brzeg), M 55302/II (Kędzierzyn-Koźle), C 047295/II M 047294/II (Kluczbork), M 056393/II (Nysa), M 225586 F (Opole)
9. Jak czytać wiersze? : liceum − poziom rozszerzony / Marta Tomczyk. – Bielsko-Biała : „Park”, 2007. – S. 137-142 : Czesław Miłosz „To”
10. Lekcje o „Świecie…” / Angelika Matuszek // W : Przestrzenie spotkania : tom dedykowany Profesor Ewie Jaskółowej w czterdziestolecie pracy naukowej i dydaktycznej / red. nauk. Karolina Jędrych, Danuta Krzyżyk, Magdalena Ochwat, Małgorzata Wójcik-Dudek. – Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego ,2018. – S. 291-308
11. Miłosz objaśnia… : wiersze Czesława Miłosza w edukacji polonistycznej ucznia szkoły podstawowej / Bożena Olszewska // W : Dziecko i poezja w kontekście wczesnej edukacji / pod red. Urszuli Chęcińskiej. – Szczecin : Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2016. – S. 211-223
M 064285 (Kędzierzyn-Koźle),M 054285 (Kluczbork), M 216608 M 216609 (Opole)
12. Niebo Czesława Miłosza („Jak powinno być w niebie” i „Sens”) / Stanisław Bortnowski // W : Scenariusze przekorne i prawie niemożliwe / Anna Biernacka, Stanisław Bortnowski. – Warszawa : Wydawnictwo Piotra Marciszuka „Stentor”, [2013]. – S. 174-183
M 62994 (Kędzierzyn-Koźle), M 214214 M 214473 (Opole)
13. Nobliści − od inspiracji do dydaktyki / pod redakcją Anny Zielińskiej. – Lublin : Norbertinum : Stowarzyszenie Nauczycieli Polonistów. Oddział w Lublinie, 2021. – 211 s., [8] s. tabl. : faksym., fot., wykr. ; 21 cm.
14. O szkolnym odbiorze poezji Miłosza / Angelika Matuszek. – Bielsko-Biała : Wydawnictwo Naukowe Akademii Techniczno-Humanistycznej, 2012. – 238 s. : il. (w tym kolor.) ; 24 cm.
15. „Od wieży Babel ku miłości i szczęściu” : nad wierszami W. Szymborskiej, V. Havla i Cz. Miłosza / Iwona Morawska // W : Wiersze poetów XX wieku na lekcjach języka polskiego w szkole podstawowej. Cz. II, Przygotowanie do dialogu z poezją w szkole / praca zbiorowa pod red. Barbary Myrdzik. – Kielce : Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP, 1998. – S. 41-62
16. „Ojczyzna-polszczyzna”? : interpretacja wiersza Czesława Miłosza „Moja wierna mowo” / Marek Bernacki // W : Zagadnienia bilingwizmu. Seria 1, Dwujęzyczni pisarze litewscy i polscy / red. nauk. t. Andrzej Baranow i Jarosław Ławski. – Vilnius ; Białystok : Uniwersytet w Białymstoku : Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego : Wydawnictwo Prymat, 2017. – S. 511-521
* Dostępne w Internecie: https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/10361/1/M_Bernacki_Ojczyzna_polszczyzna.pdf [dostęp: 11.03.2024 r.]
17. Pamięć i tożsamość na lekcjach polskiego : interpretacje, materiały metodyczne / [red. Ida Radziejowska]. – Warszawa : Wydawnictwo Piotra Marciszuka STENTOR, cop. 2008. – 63, [1] s. ; 21 cm.
M 219333 (Opole)
18. Poeci na progu XXI wieku : dwa wiersze [Cz. Miłosz „To”, M. Świetlicki „Baczność!”] // W : Scenariusze lekcji języka polskiego w klasie III gimnazjum / Maria Kubiczek, Barbara Stworowa ; [red. Barbara Stworowa]. – Wyd. 2. – Godziszka k/Bielska-Białej: „Cerinwest”, 2002. – S. 196-199
M 220749 (Opole)
19. Poezja jako gra znaczeń : (o wierszach Czesława Miłosza i Zbigniewa Herberta) / Krystyna Latawiec // W: Poezja w Szkole Średniej / pod red. Elżbiety Kram-Mikoś. – Warszawa ; Kraków : Wydawnictwo Edukacyjne, 1995. – S. 39-53
M 54941 (Kędzierzyn-Koźle), M 051787 (Kluczbork), C 172866 M 172882 M 172883 (Opole)
20. Polska poezja XX wieku czyli Jak ugryźć czwarty temat maturalny : klucze do interpretacji. [Cz.] 2 / Marek Karwala. – Kraków : „Znak”, 2000. – S. 5-42 : Czesław Miłosz. W poszukiwaniu sensu
C 180406/II
21. Poezje Czesława Miłosza / Bożena Chrząstowska. – Wyd. 2 zm. – Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1993. – 213, [1] s. : fot. ; 17 cm. – ( Biblioteka Analiz Literackich ; 58 )
M 046356 (Brzeg), M 54397 M 54398 (Kędzierzyn-Koźle)
22. Poezje Czesława Miłosza / oprac. Irena Nowacka. – Lublin : Biblioteka Wysyłkowa, 1998. – 48 s. ; 17 cm. – (Biblioteczka Opracowań ;, z. nr 48 )
M 62482 (Kędzierzyn-Koźle)
23. Problematyka aksjologiczna XX wieku na podstawie wierszy Czesława Miłosza : propozycja modułu do kanonu w szkole średniej / Jolanta Mazur-Fedak // W : Literatura współczesna w edukacji polonistycznej. T. 2, Interpretacje-wartości-konteksty / pod red. nauk. Urszuli Kopeć. – Rzeszów : Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017. – S. 52-64
24. Proza Olgi Tokarczuk jak poezja Czesława Miłosza, Leopolda Staffa i Mirona Białoszewskiego // W : Scenariusze półwariackie czyli Poezja współczesna w szkole / Stanisław Bortnowski. – Wyd. 2. – Warszawa: Stentor, 1998. – S. 117-130
25. Przeciwko znikaniu ludzi : o podróży inicjacyjnej licealistów do Krasnogrudy Czesława Miłosza / Agnieszka Foryś // W : Pedagogika kultury, 2021. – S. 159-175
26. „Przedmieście” jako inna „Piosenka o końcu świata”. Przyczynek do opisu sztuki poetyckiej Czesława Miłosza / Aleksandra Okopień-Sławińska // W : Lektury polonistyczne : dwudziestolecie międzywojenne, II[druga] wojna światowa. T. 2 / red. Ryszard Nycz. – Kraków : „Universitas”, cop. 1999. – S. 442-462
C 178030/II M 178039/II (Opole)
27. Skrzydła (nie)połamane : szkice o literaturze polskiej / Feliks Tomaszewski. – Kielce: Wydaw. Pedagogiczne ZNP, 1998. – S. 93-100 : Czesław Miłosz „Ballada”
M 186679 M 201288 (Opole)
28. Spotkania z poezją w klasach IV-VIII. Cz. 1 / wybór i komentarz Elżbieta Doroszkiewicz, Maria Furtak, Krystyna Staszewska. – Kielce: Wydaw. Pedagogiczne, 1992. – S. 55-57 : Czesław Miłosz „Droga”, „Ojciec w bibliotece” (kl. V) ; S. 90-92 : Czesław Miłosz „Przy piwoniach”, „Miłość” (kl. VI)
C 046627/I (Brzeg), M 54545/I M 55297/I (Kędzierzyn-Koźle), C 047961/I M 047196/I M 047197/I M 048885/I M 062385/I M 062407/I (Kluczbork), 058109/I (Nysa), M 165685/I M 165688/I (Opole)
29. Spotkania z poezją w klasach IV-VIII. Cz. 2 / wybór i komentarz Elżbieta Doroszkiewicz, Maria Furtak, Krystyna Staszewska. – Kielce: Wydaw. Pedagogiczne, 1992. – S. 83- 85 : Czesław Miłosz „Który skrzywdziłeś”
C 046627/II (Brzeg), M 54545/II M 55297/II (Kędzierzyn-Koźle), C 047962/II M 047201/II M 047202/II M 062386/II (Kluczbork), 058109/II (Nysa), M 165685/II M 165688/II (Opole)
30. Tak mało / Jarosław Klejnocki // W : Miłosz w szkole : szkice interpretacyjne / pod red. Jarosława Klejnockiego. – Warszawa : Wydawnictwo Piotra Marciszuka Stentor, 2013. – S. 139-143
M 212389 (Opole)
31. Tak mało czy tak dużo? : o interpretacji Daru Czesława Miłosza w gimnazjum / Grażyna B. Tomaszewska // W : Edukacja polonistyczna jako zobowiązanie : powszechność i elitarność polonistyki. T. 2. – Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2016. – S. 323-340
32. To / Piotr Śliwiński // W : Miłosz w szkole : szkice interpretacyjne / pod red. Jarosława Klejnockiego. – Warszawa : Wydawnictwo Piotra Marciszuka. – Stentor, 2013. – S. 173-178
M 212389 (Opole)
33. Twórczość poetycka Czesława Miłosza w edukacji uczniów // W : W kręgu arcydzieł literatury młodzieżowej : interpretacje-przekłady-adaptacje / pod red. Lecha Ludorowskiego. – Lublin : Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1998. – S. 345-356
34, Uczyć radośnie i twórczo : scenariusze lekcji języka polskiego dla nauczycieli klas IV-VI / Elżbieta Pełzowska. – Łódź: Literatura, 1999. – S. 38-42 : Czesław Miłosz „Droga”
35. W ogrodzie świata : język polski VIII : przewodnik dla nauczyciela / Janina Dietrich. – Warszawa : „Oświata” 1994. – S. 78-80 : Czesław Miłosz „Który skrzywdziłeś”
M 048024 M 048348 (Kluczbork), M 177753 M 177763 M 177764 (Opole)
36. Władza białej magii : Czesław Miłosz „Zaklęcie” / Grażyna B. Tomaszewska // W : Sztuka interpretacji : poezja polska XX i XXI wieku / red. Dariusz Szczukowski i Grażyna B. Tomaszewska. – Gdańsk : Fundacja Terytoria Książki, 2014. – S. 163-182
I 213083 M 212889 M 213084 (Opole)
37. Wygnanie i wdzięczność : Czesław Miłosz „Po wygnaniu” i Józef Chełmoński „Bociany” / Grażyna B. Tomaszewska // W : Polonistyka i świat wartości : edukacja polonistyczna jako wartość / red. Magdalena Marzec-Jóźwicka, Agnieszka Karczewska, Sławomir Jacek Żurek ; przy współpracy Małgorzaty Nowak. – Lublin : Wydawnictwo KUL, 2019. – S. 467-481
38. Wyznanie / Jarosław Klejnocki // W : Miłosz w szkole : szkice interpretacyjne / pod red. Jarosława Klejnockiego. – Warszawa : Wydawnictwo Piotra Marciszuka Stentor, 2013. – S. 160-164
M 212389 (Opole)
39. Z Miłoszem w świat wartości : próba przybliżenia sylwetki poety na lekcjach bibliotecznych / Patrycja Erbes, Joanna Haniewska-Tomaszewicz // W : Dziecko i poezja w kontekście wczesnej edukacji / pod red. Urszuli Chęcińskiej. – Szczecin : Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2016. – S. 225-240
M 064285 (Kędzierzyn-Koźle),M 054285 (Kluczbork), M 216608 M 216609 (Opole)
40. Z Miłoszowego dyskursu o kondycji ludzkiej (o wierszu „Oeconomia divina”) / Elżbieta Kram-Mikoś // W : Poezja w szkole średniej / red. Elżbieta Kram-Mikoś. – Warszawa ; Kraków : Wydawnictwo Edukacyjne, 1995. – S. 66-75
M 54941 (Kędzierzyn-Koźle), M 051787 (Kluczbork), C 172866 M 172882 M 172883 (Opole)
41. Zaklęcie / Michał Friedrich // W : Miłosz w szkole : szkice interpretacyjne / pod red. Jarosława Klejnockiego. – Warszawa : Wydawnictwo Piotra Marciszuka Stentor, 2013. – S. 127-132
M 212389 (Opole)
Artykuły w czasopismach:
42. „A poezja jest prawda”. O cnotach poetyckich Czesława Miłosza : (propozycje metodyczne dla szkoły podstawowej) / Halina Mrazek // Polonistyka. – 1993, nr 9, s. 541-545
43. „A to Polska właśnie” − o motywie ojczyzny w literaturze i w szkolnej praktyce / Agata Wójtowicz // Polonistyka. – 2003, nr 1, s. 36-42
44. Analiza wybranych wierszy Czesława Miłosza : propozycja dla zasadniczych szkół zawodowych / Henryk Gradkowski // Język Polski w Szkole Średniej. – 1993/1994, nr 4, s. 36-43
45. Arkadyjska Litwa w dziełach Czesława Miłosza. Wokół „Doliny Issy” / Wiesław Przybyła // Język Polski w Liceum. – 2011/2012, nr 1, s. 7-31
46. Autorefleksje niepewności − poezja Czesława Miłosza na lekcjach języka polskiego. Lekcje miltimedialne z wykorzystaniem elementów e-nauczania / Małgorzata Boraczyńska // Polski w Praktyce. – 2011, nr 3, s. 29-34
47. Bardziej szczegółowo, wnikliwie i nowocześnie…, czyli o czytaniu Miłosza w internecie / Wioletta Poturała // Język Polski w Liceum. – 2004/2005, nr 1, s. 70-76
48. Barwy współczesnego patriotyzmu Polaków. Stereotypy i przemiany / Bronisława Dymara // Polski w Praktyce. – 2012, nr 4, s. 34-38
49. Campo di Fiori Czesława Miłosza − wiersz (nie)moralny / Jan Miklas-Frankowski // Colloquia Orientalia Bialostocensia : literatura, historia. – T. 2 (2013), s. 383-396
* Dostępne w Internecie: https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/12786/1/J_Miklas_Frankowski_Campo_di_Fiori_Czeslawa_Milosza.pdf [dostęp: 11.03.2024 r.]
50. Chwila zadumy nad światem − Czesław Miłosz „Przypowieść o maku” : konspekt zajęć z języka polskiego dla klasy VI / Maria Czeszak-Godula // Wszystko dla Szkoły. – 2002, nr 7-8, s. 9
51. Cóż dziwnego, że rośli w tym kraju poeci? / Jolanta Malczewska // Język Polski w Szkole Średniej. – 1999/2000, nr 1, s. 32-37
* „Toast’’ Czesława Miłosza − rozważania nad tekstem
52. Czesław Miłosz jako tłumacz „Psalmów” : (kilka uwag na temat przekładu artystycznego w pracy polonisty) / Barbara Michałek // Wszystko dla Szkoły. – 2010, nr 11, s.12-14
53. Czesław Miłosz. Miejsca, ludzie, nagrody. Konkurs dla klas maturalnych / Mariola Dobrzańska // Biblioteka w Szkole. – 2011, nr 6, s. 19
54. Czesław Miłosz : moment i wieczność / Piotr Śliwiński // Polonistyka. – 2005, nr 1, s. 45-47
55. Czesław Miłosz − poeta „dykcji nowej” / Ewa Nowel // Język Polski w Gimnazjum. – 2010/2011, nr 4, s. 11-19
56. Czesław Miłosz z dala od historii. Propozycja interpretacji kilku wierszy o zmaganiach z własną egzystencją i językiem / Tomasz Jędrzejewski // Polski w Praktyce. – 2011, nr 5, s. 8-12
57. Czesław Miłosz − życie i twórczość : konkurs czytelniczy / Mirosława Grabowska // Biblioteka. – 2011, nr 3, s. 18-19
58. Czesław Miłosz – życie i twórczość : lekcja języka polskiego dla uczniów klasy IV szkoły średniej w bibliotece szkolnej / Rafał Czerniak // Poradnik Bibliotekarza. – 1997, nr 5, s. 22-23
59. Czesława Miłosza zaduma nad historią (Campo di Fiori) / Jerzy Kram // Język Polski w Szkole IV-VIII. – 1982/1983, nr 4, s. 26-29
60. Człowiek w świecie wartości − scenariusz lekcji języka polskiego dla gimnazjalistów / Justyna Fiedorczuk // Wszystko dla Szkoły. – 2010, nr 11, s. 7-8
61. Człowiek w świecie wartości : spotkanie z miłością / Justyna Fiedorczuk // Wszystko dla Szkoły. – 2009, nr 9, s. 7-8
* Scenariusz lekcji języka polskiego w klasie VI
62. Człowieka współczesnego kłopoty z tożsamością : eseje Czesława Miłosza jako propozycja kontekstu w edukacji licealnej / Aneta Żurowska // Nowa Polszczyzna. – 2008, nr 3, s. 20-25
63. Czy człowiekowi potrzebna jest nadzieja? Czesław Miłosz – „Nadzieja” / Maria Gudro // Polski w Praktyce. – 2011, nr 5, s. 26
64. Czy naprawdę zgubiliśmy wiarę w drugą przestrzeń? / Anna Radzewicz-Bork // Polonistyka. – 2014, nr 7, s. 31-33
65. Czy ten poeta jest heretykiem? : teologia ciała Czesława Miłosza / Beata Przymuszała // Polonistyka. – 2005, nr 1, s. 19-24
66. Czy tylko poetycki obraz miast Europy? Czesław Miłosz „Ojciec objaśnia” / Tomasz Maciejewski // Język Polski w Szkole dla klas IV-VI. – 2004/2005, nr 4, s. 50-60
* Propozycja lekcji języka polskiego − omówienie wiersza Czesława Miłosza „Ojciec objaśnia”
67. Czym jest i czego uczy przypowieść? Scenariusz lekcji w klasie V / Luiza Ciepiela, Paulina Płaskota // Język Polski w Szkole Podstawowej. – 2018/2019, nr 89-98
68. Czytanie Miłosza : wokół motywu ars poetica / Henryk Grodkowski // Język Polski w Szkole Średniej. – 1995/1996, nr 4 s. 60-67
69. Daj pewność, że trudziłem się na Twoją chwałę… : scenariusz poetycko-muzyczny poświęcony Czesławowi Miłoszowi / Barbara Wanda Jachimczak // Biblioteka w Szkole. – 2006, nr 11, s. 27-29
70. Dar nieprzyzwyczajenia / Marcin Telicki // Polonistyka. – 2005, nr 1, s. 50-56
*Analiza wiersza „Sprawozdanie”
71. Divertimento krakowskie − moje pożegnanie z Czesławem Miłoszem / Marek Bernacki // Polonistyka. – 2005, nr 1, s. 4-10
72. „Do kraju tego […] Tęskno mi, Panie…” − rzecz o nostalgii w utworach poetów pierwszej i drugiej emigracji : scenariusz dla klas ponadgimnazjalnych / Iwona Gałężewska // Zeszyty Szkolne. – 2007, nr 1, s. 95-102
73. „Do leszczyny” Czesława Miłosza / Anna Biernacka // Polonistyka. – 2011, nr 6, s. 46-52
74. „Dolina Issy” Czesława Miłosza na tle polskiej tradycji literackiej / Alina Kowalczyk // Polonistyka. – 1983, nr 2, s. 94-104
75. Dolina Issy Czesława Miłosza powrotem do korzeni : propozycja interpretacji dla klasy IV liceum i technikum / Kazimiera Zengel // Język Polski w Szkole Średniej. – 1993/1994, nr 1, s. 36-46
76. „Dolina Issy” czyli poznawanie Miłosza / Maria Kamińska // Polonistyka. – 1992, nr 10, s. 599-605
77. „Droga” i „Ganek” Cz. Miłosza w szkole / Halina Mrazek // Ojczyzna Polszczyzna .- 1992, nr 2, s. 21-25
78. Dwa liryki Czesława Miłosza [„Który skrzywdziłeś”, „Zaśpiew”] / Bogdan Otrębski // Polonistyka. – 1989, nr 2, s. 87-92
79. „Dwór” / Joanna Zajkowska // Cogito. – 1998, nr 7, s. 68-69
80. „Dziś ja, uczeń, poznałem nicość form powabnych” : Czesław Miłosz / Liliana Narkowicz // Polonistyka. – 2012, nr 1, s. 33-37
81. Edukacja filozoficzna w gimnazjum / Wioletta Rupniewska // Nowa Szkoła. – 2001, nr 4, s. 39-44
82. Empatia w poezji Miłosza / Marta Drażyńska // Polonistyka. – 2011, nr 5, s.17-24
83. Epifania konewki według Miłosza / Magdalena Śniedziewska // Polonistyka. – 2011, nr 5, s. 38-42
84. „Esse” Miłosza na warsztacie scenarzysty / Anna Biernacka // Język Polski w Liceum. – 2011/2012, nr 1, s. 60-74
85. „Gdyby tak było naprawdę…”, czyli o nieprzewidywalnym losie poety (2×45 min) / Ewa Wojtaś // Polski w Praktyce. – 2011, nr 5, s. 25
86. Groza władzy. O „Królu Popielu” / Marcin Jaworski // Czytanie Literatury. – 2012, nr 1, s. 128-134
87. Interpretacja porównawcza „Epitafium Rzymowi” Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego i „Epitafium” Czesława Miłosza : rozwiązania zadań z arkuszy maturalnych // Cogito. – 2004, nr 14, s. 92-94
88. Interpretacja porównawcza fragmentów „Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej i „Rozbierania Justyny” Czesława Miłosza : nowa matura / Iza Zasłona // Cogito. – 2004, nr 198, s. 103-105
89. Interpretacja porównawcza „O żywocie ludzkim” Jana Kochanowskiego i „Daru” Czesława Miłosza / Katarzyna Porembska // Cogito. – 2004, nr 21, s. 106-108
90. Interpretacja porównawcza „Piosenki o porcelanie” Czesława Miłosza i „Jeżeli porcelana, to wyłącznie taka” Stanisława Barańczaka / Iza Zasłona // Cogito. – 2004, nr 19, s. 103-105
91. Issa, domowa rzeka / Andrzej Stanisław Kowalczyk // Ojczyzna Polszczyzna. – 1996, nr 4, s. 29-30
92. Jak jest ukazany człowiek wobec przyrody? − na podstawie wiersza Czesława Miłosza „Wyprawa do lasu” : scenariusz lekcji języka polskiego dla klasy V szkoły podstawowej / Iwona Birycka-Kowalska // Wszystko dla Szkoły. – 2004, nr 3, s. 5
93. Jak jest ukazany człowiek wobec przyrody ? Na podstawie wiersza Czesława Miłosza „Wyprawa do lasu” : scenariusz lekcji języka polskiego dla klasy V szkoły podstawowej / Iwona Birycka-Kowalska // Wszystko dla Szkoły. – 2004, nr 3, s. 4-5
94. Jaki będzie koniec świata? / Leokadia Pawliszak // Polski w Praktyce. – 2011, nr 2, s. 30-31
95. Jeszcze o utworach poetyckich w klasie VI : [„Przypowieść o maku”] / Stanisław Rzęsikowski // Język Polski w Szkole IV-VI. – 1983/1984, nr 4, s. 52-63
96. Karuzela pod murem getta. Uwagi o „Campo di Fiori” Czesława Miłosza / Tomasz Wójcik // Ojczyzna Polszczyzna. – 1996, nr 4, s. 31-33
97. Kilka uwag o haiku : na marginesie twórczości Czesława Miłosza / Ewa Dryglas-Komorowska // Polonistyka. – 2012, nr 7, s. 18-21
98. Konkurs o życiu i twórczości Czesława Miłosza dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych / Anita Białas // Poradnik Bibliotekarza. – 2011, nr 3, s. 39-40
99. Kto jest artystą w wierszu Czesława Miłosza „Słońce” / Zdzisław Nowak // Warsztaty Polonistyczne. 2001, nr 1, s. 20-25
100. Ku królestwu księdza Jana / Barbara Gronek // Polonistyka. – 2003, nr 2, s. 89-95
101. Lekcje otwarte zamiast teoretycznych rad pedagogicznych : (propozycje dla zespołów WDN) / Ewa Kiryła // Język Polski w Gimnazjum. – 2010/2011, nr 4, s. 84-88
102. Lekcja z Miłoszem. O wierności w mowie ojczystej : (szkic metodyczny) / Alicja Krawczyk // Język Polski w Szkole dla klas IV-VI. – 2004/2005, nr 3, s. 32-36
103. „Mądrzejszy o większe zdziwienie” / Renata Jarosz // Polonistyka. – 2005, nr 1, s. 11-13
104. Media − Abecadło z Miłosza : synchroniczna praca nad projektem w środowisku online / Magdalena Brewczyńska, Agata Safian // Biblioteka w Szkole. – 2011, nr 7/8, dod. Biblioteka – Centrum Informacji nr 3, s. 16-19
105. Miejsce pod słońcem – „Ganek” Czesława Miłosza : (szkic interpretacyjny) / Tomasz Maciejewski // Język Polski w Szkole dla klas IV-VI. – 2003/2004, z. 2, s. 28-35
106. „Między czytaniem a streszczaniem…”. Poezja Czesława Miłosza w odbiorze uczniów szkół podstawowych i gimnazjów / Angelika Matuszek // Polski w Praktyce. – 2010, nr 2, s. 17-24
107. Między hukiem a ciszą Apokalipsy − barwa, akustyka, koncepcja proroka (cykl lekcji) / Grażyna Tomaszewska // Język Polski w Liceum. – 2004/2005, nr 3, s. 9-41
108. Miłosz czytany w szkole / Bożena Chrząstowska // Polonistyka. – 2005, nr 1, s. 38-44
109. Miłosz, Dostojewski i Rosja… / Monika Wójciak // Polonistyka. – 2005, nr 1, s. 31-37 63
110. Miłosz i Canetti − (auto)biografia jako tekst kultury / Mieczysław Dąbrowski // Przegląd Humanistyczny. – 1994, nr 1, s. 41-57
111. Miłosz na ławie oskarżonych / Marcin Rychlewski // Polonistyka. – 2001, nr 4, s. 216- 219
* Dyskusje wokół emigracji Czesława Miłosza
112. Miłosz w oczach licealistów / Ewa Kołodziejczyk, Jan Zięba // Polonistyka. – 2002, nr 3, s. 170-174
113. Miłosz Wam wszystko wybaczy : 2011 Rok Miłosza / Bogdan Klukowski // Poradnik Bibliotekarza. – 2011, nr 4, s. 17-20
114. Miłosz wobec tradycji literackiej / Jacek Dudek // Pamiętnik Literacki. – 1981, nr 4, s. 107-121
115. Miłosz wobec zła / Lidia Banowska // Polonistyka. – 2005, nr 1, s. 25-30
* Obraz zła w twórczości Czesława Miłosza na podstawie wybranych wierszy
116. Miłosz, współczesny Orfeusz, opłakuje Eurydykę / Marcin Telicki // Polonistyka. – 2011, nr 5, s.49-53
117. Miłosza Ballada o Matce Polce / Bogdan Otrębski // Polonistyka. – 1982, nr 4, s. 276-280
118. Miłosza punkty widzenia / Anna Wiech // Polonistyka. – 1982, nr 4, s. 254-265
119. Miłoszowa przestrzeń natury / Urszula Sokólska // Poradnik Językowy. – 2011, z.6, s. 25-37
120. Miłoszowe wejście w czasoprzestrzeń dzieciństwa. Próba interpretacji filozoficzno-metafizycznej poezji Czesława Miłosza na przykładzie poematu „Świat” / Zofia Korzeńska // Język Polski w Szkole dla klas IV-VIII. – 1991/1992, nr 4, s. 3-17
* Omówienie wierszy: „Ganek”, „Ojciec objaśnia”, „Przypowieść o maku”
121. „Mistrz pokonanej rozpaczy” − o życiu i twórczości Czesława Miłosza / Bożena Chrząstowska // Polonistyka. – 2012, nr 11, s. 12-18
122. Niebo Czesława Miłosza / Stanisław Bortnowski // Język Polski w Gimnazjum. – 2011/2012, nr 2, s. 23-35
123. Nienaiwne o „poematach naiwnych” / Krystyna Bezubik // Polonistyka. – 2011, nr 5, s. 54-56
124. „Niewesoła metafizyka” / Katarzyna Szewczyk-Haake // Polonistyka. – 2008, nr 7, s. 13-17
125. „O aniołach” Czesława Miłosza : projekt działań analityczno-interpretacyjnych dla klas ponadgimnazjalnych / Magdalena Marzec // Zeszyty Szkolne. – 2007, nr 1, s. 79-87
126. O człowieku, który rozsławił imię Polski na świecie : (propozycja metodyczna dla klasy: IV, V i VI) / Hanna Domańska // Język Polski w Szkole dla klas IV-VI. – 2004/2005, nr 3, s. 37-49
* Zawiera scenariusze lekcji: 1. O Czesławie Miłoszu − laureacie Literackiej Nagrody Nobla (dla klasy czwartej) 2. O niezwykłej lekcji geografii. Wiersz Czesława Miłosza „Ojciec objaśnia” (klasa czwarta) 3. O tym, co w życiu cenne, a nawet najcenniejsze − wiersze Czesława Miłosza „Nadzieja” i „Miłość” (klasa szósta)
127. O kształtowaniu świata wartości w toku poznawania wierszy Czesława Miłosza / Bronisława Dymara // Polonistyka. – 1982, nr 4, s. 265-275
128. O lituanizacji językowej w „Trylogii” oraz w „Dolinie Issy” / Antoni Mackiewicz // Język Polski w Szkole Średniej. – 1991/1992, z. 3/4, s. 72-78
129. O ogrodach, tęsknocie za nimi i o wiejącym wietrze historii, czyli Czesław Miłosz wobec tradycji sentymentalizmu (Piosenka pasterska) / Iwona Gałężewska // Zeszyty Szkolne. – 2006, nr 3, s. 68-73
* Zawiera karty pracy
130. O tych, co powiedzieli: nie / Jolanta Malczewska // Język Polski w Szkole Średniej. – 2000/2001, nr 1, s. 89-96
* Literatura socrealistyczna i jej wpływ na społeczeństwo
131. Obraz Boga i człowieka w wierszu „Ogrodnik” Czesława Miłosza / Teresa Kosyra-Cieślak // Polski w Praktyce. – 2011, nr 5, s. 30
132. Obraz w pracy nad liryką / Beata Pelczar, Wojciech Pelczar. – Tab. // Język Polski w Szkole – Gimnazjum. – 2000/2001, nr 4, s. 18-21
* Zawiera konspekt lekcji j. polskiego: Jakie egzystencjalne przesłanie zawarł Miłosz w wierszu „Piosenka o końcu świata”?
133. Odbiór poezji Czesława Miłosza wśród uczniów szkoły podstawowej / Angelika Matuszek // Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. – Katowice. – Nr 2818 (2010), s. 318-333
* Dostęp w Internecie: https://www.jbc.bj.uj.edu.pl/Content/409004/download/ [dostęp: 11.03.2024 r.]
134. Odcienie emigracji : Czapski − Miłosz − Cioran / Marcin Jauksz // Polonistyka. – 2006, nr 1, s. 28-33
135. Opowieść epistolarna / Leszek Szaruga // Polonistyka. – 1998, nr 6, s.334-338 *Korespondencja emigrantów (Giedroyć, Hłasko, Miłosz) i jej znaczenie dla piśmiennictwa polskiego
136. Oskarżony Czesław M. : scenariusz spektaklu teatralnego / Witold Pelka // Biblioteka w Szkole. – 2011, nr 5, s. 17-19
137. „Piosenka o końcu świata”, „Piosenka o porcelanie” Miłosz czytany w szkole / Bożena Chrząstowska // Polonistyka. – 2005, nr 1, s. 38-44
138. Poeta i despota czyli Czesława Miłosza „Który skrzywdziłeś” (rekonesans interpretacyjny) / Zbigniew Bąk // Kwartalnik Nauczyciela Opolskiego. – 1990, nr 1-4, s. 94-98
139. Poetyckie mosty (od Wawiłow do Miłosza) / Alicja Baluch // Polonistyka. – 2012, nr 1, s. 25-29
140. Poezja Czesława Miłosza w odbiorze uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych i liceum / Angelika Matuszek // Edukacja. – 2012, nr 2, s. 68-85
* Dostępne w Internecie: https://www.jbc.bj.uj.edu.pl/Content/409004/download/ [dostęp: 11.03.2024 r.]
141. Polska szkoła eseju : esej w polskiej szkole (na przykładzie „Dostojewskiego” Czesława Miłosza) / Ewa Goczał // Edukacja Humanistyczna. – 2016, nr 1, s. 97-105
* Dostępne w Internecie: https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Edukacja_Humanistyczna/Edukacja_Humanistyczna-r2016-t-n1_(34)/Edukacja_Humanistyczna-r2016-t-n1_(34)-s97-105/Edukacja_Humanistyczna-r2016-t-n1_(34)-s97-105.pdf [dostęp: 11.03.2024 r.]
142. Polska w Europie / Agnieszka Machocka, Sylwia Sowińska // Język Polski w Szkole dla klas IV-VI. – 2006/2007, nr 3, s. 51-59
* Scenariusze lekcji poświęconych twórczości Czesława Miłosza w VI klasie szkoły podstawowej
143. Polskość i europejskość w eseistyce Czesława Miłosza i Andrzeja Wernera / Krystyna Latawiec // Język Polski w Szkole Średniej. – 1991/1992, nr 1, s. 20-30
144. „Pomimo wszystko, rodzinna Europa?” : Polska wobec zachodu w eseistyce Czesława Miłosza / Tomasz Wawak // Kultura i Społeczeństwo. – 2013, nr 2, s. 197-209
145. Pozytywne wibracje, czyli lekcje z poezją Czesława Miłosza / Monika Wróbel // Polonistyka. – 2005, nr 1, s. 60-62
* Projekty lekcji języka polskiego w klasie drugiej liceum
146. „Pragnienie cudu” : z Ziemią Urlo w ręku / Agata Stankowska // Polonistyka. – 2011, nr 5, s.6-16
147. Propozycje omówienia wierszy Cz. Miłosza „Ganek” i „Ojciec objaśnia” oraz K. I. Gałczyńskiego „Wizyta” w klasie V szkoły podstawowej w cyklu zatytułowanym „W stronę domu” / Kazimierz Bury // Język Polski w Szkole IV-VIII. – 1983/1984, nr 3, s. 50-53
148. „Przypowieść o maku” Czesława Miłosza w klasie VI szkoły podstawowej / Jan Cichoń // Język Polski w Szkole IV-VIII. – 1987/1988, nr 4, s. 466-469
149. Religijność Czesława Miłosza / Wiesław Felski // Polonistyka. – 2011, nr 5, s.32-37
150. Rok Czesława Miłosza w liceum / Mariola Krzyworączka // Polonistyka. – 2011, nr 9, s. 58-63
151. Rola poety w tropieniu zła wyrządzonego bliźniemu : rozważ problem interpretując i analizując utwór „Który skrzywdziłeś” Czesława Miłosza / Agnieszka Kaczmarek // Wszystko dla Szkoły. – 2004, nr 3, s. 3-5
152. Rozmyślać o „samym istnieniu”. Poeci współcześni wobec zagadnień bytu / Bożena Olszewska // Zeszyty Szkolne. – 2007, nr 3, s. 69-74
153. Scenariusze lekcji języka polskiego dla gimnazjum. Podarujcie mi, proszę, szczęśliwy dzień…(Czesław Miłosz „Dar”) / Aneta Gizińska-Hwozdyk // Aura. – 2002, nr 5, dod. „Prace konkursowe” nr 4, s. 1
* Scenariusze nagrodzone w konkursie pt. „Jak integruję problematykę ekologiczną z moim przedmiotem?”
154. „Sens” Czesława Miłosza / Mariusz Solecki // Polonistyka. – 2012, nr 11, s. 28-29
155. Słowo i obraz. Dzieła plastyczne na lekcjach języka polskiego (propozycja metodyczna dla III klasy gimnazjum) / Aleksandra Chomiuk // Język Polski w Gimnazjum. – 2002/2003, nr 4, s. 26-31
156. Sroczość Czesława Miłosza / Jacek Brzozowski // Zeszyty Szkolne. – 2006, nr 3, s. 59-62
157. Stanąć w blasku jakiejś jednej chwili („Dar” Czesława Miłosza) / Stanisław Bortnowski // Język Polski w Gimnazjum. – 2011/2012, nr 1, s. 21-29
158. Stary Poeta − mądrość i zachwyt / Bożena Chrząstowska // Polonistyka. – 2011, nr 5, s. 56-65
159. Szedłem dzisiaj przez ogród / Joanna Zajkowska // Cogito. – 1997, nr 10, s. 56-57
160. Śladami Miłosza : międzyszkolny konkurs biblioteczny : przeznaczony dla uczniów gimnazjum / Dorota Filipek // Biblioteka w Szkole. – 2013, nr 6, s. 20-21
161. „Tam nasz początek” : Młoda Polska w lekturze Czesława Miłosza / Mateusz Bourkane // Polonistyka. – 2012, nr 3, s. 6-9
162. „Unde malum? : literackie „surowce wtórne” / Alina Biała // Polonistyka. – 2001, nr 8, s. 472-475
163. „Unde malum?” − pytają i odpowiadają T. Różewicz i Cz. Miłosz : (propozycja metodyczna dla klas maturalnych) / Joanna Dębowska-Kępczyk // Język Polski w Liceum. – 2003/2004, nr 4, s. 25-37
164. Uwagi o stylu poetyckim Czesława Miłosza / Teresa Skubalanka // Poradnik Językowy. – 2011, z.6, s.5-13
165. W cieniu „człowieka prostego”. Porównawcza analiza wierszy Adama Ważyka „Rzeka” i Czesława Miłosza „Który skrzywdziłeś”/ Jarosław Górnicki // Polonistyka. – 1996, nr 8, s. 547-549
166. W horyzoncie Miłosza : szukanie ojczyzny z najnowszej liryce / Marek Olszewski // Polonistyka. – 2011, nr 5, s. 43-48
167. W świecie moich i twoich wartości / Grażyna Wiśniewska // Język Polski w Szkole – Gimnazjum. – 1999/2000, nr 3, s. 12-17
* Konspekt lekcji języka polskiego na podstawie Hymnu o miłości z Pierwszego listu do Koryntian oraz liryków Cz. Miłosza: „Wiara”, „Nadzieja”, „Miłość”
168. Warstwy geologiczne wiersza Czesława Miłosza Rzeki / Stanisław Bortnowski // Język Polski w Liceum. – 2010/2011, nr 4, s.53-60
169. Wędrowiec w „stuleciu bez harmonii”. O „Dalszych okolicach” Czesława Miłosza / Marzena Woźniak-Łabieniec // Prace Polonistyczne. – 2003, seria 58, s. 281-298
170. „Widzę tam na dnie” / Stanisław Jaworski // Polonistyka. – 1989, nr 2, s. 83-87
171. Wiele barw − jedno słońce. Analiza i interpretacja wiersza „Słońce” Czesława Miłosza / Teresa Kosyra-Cieślak // Polski w Praktyce. – 2011, nr 5, s. 28-30
172. Wielki spełniony los: scenariusz poświęcony Czesławowi Miłoszowi / Barbara Wanda Jachimczak // Biblioteka w Szkole. – 2011, nr 2, s. 19-20
173. Wielointeligentna lekcja poezji. Czesław Miłosz − ku pamięci noblisty / Wiga Bednarkowa // Polski w Praktyce. – 2011, nr 5, s. 33-36
174. Wiersz Cz. Miłosza „Który skrzywdziłeś” głosem przeciwko złu i krzywdzie / Halina Machulska, Alicja Pruszkowska // Drama. – 1997, z. 21, s. 18-19
175. Wiersze Czesława Miłosza i proza Olgi Tokarczuk / Stanisław Bortnowski // Warsztaty Polonistyczne. – 1997, nr 1, s. 33-40
176. Wobec Nieuchronnego : o jednym wierszu Czesława Miłosza / Jarosław Klejnocki. // Nowa Okolica Poetów. – R. 8, nr 3/4 (2005), s. 274-279
177. Wokół „Poematu o czasie zastygłym” Czesława Miłosza / Stanisław Bereś // Pamiętnik Literacki. – 1981, nr 4, s. 45-48
178. Wprowadzenie w problematykę eseju : lektura „Rodzinnej Europy” Czesława Miłosza / Elżbieta Mazur. // Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie. Dydaktyka. – Z. 3, (1996), s. 163-171
179. Z wizytą w leśnym teatrze − Czesław Miłosz „Wyprawa do lasu” / Aneta Gizińska-Hwozdyk // Aura. – 2002, nr 4, dod. „Prace konkursowe” nr 3, s. 5
* Konspekt lekcji języka polskiego w gimnazjum
180. Zachód Słońca według Miłosza / Barbara Gronek // Polonistyka. – 2005, nr 1, s. 57-59
181. „Zapomnieli, synku o tobie…” Czesław Miłosz: „Ballada” / Halina Mioduńska, Alicja Pruszkowska // Drama. – 1996, z. 17, s. 18-19
182. „Zawsze tęskniłem do formy bardziej pojemnej, która nie byłaby zanadto poezją ani zanadto prozą” : scenariusz przedstawienia poświęconego twórczości Czesława Miłosza / Katarzyna Mazurek // Poradnik Bibliotekarza. – 2004, nr 10, s. 33-35
183. Zło do odstąpienia / Anna Pytlewska // Polonistyka. – 2011, nr 5, s.25-31
184. Znad Nieważy nad Pacyfik. O pisarstwie Czesława Miłosza / Tomasz Wójcik // Ojczyzna Polszczyzna. – 1996, nr 4, s. 8-12
185. „Zniewolony umysł” Czesława Miłosza jako rzecz godna naszej uwagi polonistycznej / Antoni Mackiewicz // Język Polski w Szkole Średniej. – 1990/1991, nr 2,s . 28-44
186. Życie i twórczość Czesława Miłosza : test wiedzy / Edyta Lachowska // Poradnik Bibliotekarza. – 2011, nr 9, s.40-41
Netografia:
Czesław Miłosz − biografia, wiersze, twórczość
https://poezja.org/wz/Czeslaw_Milosz/
Czesław Miłosz − biografia, życie i twórczość
https://www.granice.pl/autor/czeslaw-milosz/3019
Czesław Miłosz i rana pamięci
https://wiez.pl/2021/11/24/czeslaw-milosz-i-rana-pamieci/
Czesław Miłosz o etyce i moralności
https://zpe.gov.pl/b/czeslaw-milosz-o-etyce-i-moralnosci/PLn4ancjZ
Czesław Miłosz : sylwetka twórcza – poezja / Krystyna Dąbrowska
https://culture.pl/pl/artykul/czeslaw-milosz-sylwetka-tworcza-poezja
Jak osiągnąć szczęście? – Czesław Miłosz „Dar” / Ewa Sokołowska
https://www.profesor.pl/publikacja,15329,Scenariusze,Jak-osiagnac-szczescie-Czeslaw-Milosz-Dar-Edukacja-filozoficzna
Kim nie był Czesław Miłosz? / Agnieszka Kosińska
http://kosinskamiloszwkrakowie.com/czeslaw-milosz-biografia-tworczosc-zyciorys/kim-nie-byl-czeslaw-milosz/
Twórcy: Czesław Miłosz
https://culture.pl/pl/tworca/czeslaw-milosz
W obronie człowieka prostego – Czesław Miłosz Który skrzywdziłeś
https://zpe.gov.pl/b/w-obronie-czlowieka-prostego—czeslaw-milosz-ktory-skrzywdziles/P5KZbU6P7
Zob. też. Wybrane wiersze / Czesław Miłosz / Bibliograficzne Centrum Informacji Pedagogicznej / Lektury szkolne
Oprac. Iwona Kowalska
Wydział Informacji, Bibliografii i Udostępniania Zbiorów
PBW w Opolu
