Za genezę hejtu uznaje się fora dyskusyjne lub obszary do komentowania w Internecie, a swoją polską nazwę zawdzięcza od angielskiego słowa 'hate’, czyli nienawidzić, nienawiść. Hejt to umieszczanie w Internecie obraźliwych i nienawistnych wpisów o kimś (rzadziej o czymś); słowo potoczne, nacechowane negatywnie. Mowa nienawiści ( ang. hate speech) – negatywne emocjonalnie wypowiedzi, powstałe ze względu na domniemaną lub faktyczną przynależność do grupy, tworzone na podstawie uprzedzeń.
Zestawienie bibliograficzne „Hejt i mowa nienawiści : jak z nimi walczyć?” zostało sporządzone na podstawie baz Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Opolu oraz baz bibliotek zgromadzonych w KARO – Katalogu Rozproszonych Bibliotek Polskich. Bibliografia po aktualizacja gromadzi 100 opisów bibliograficznych książek i artykułów z czasopism. Materiał bibliograficzny został uporządkowany alfabetycznie według tytułów publikacji, z podziałem na wydawnictwa zwarte oraz artykuły z czasopism. Książki dostępne w PBW w Opolu i/lub filiach oznaczone zostały sygnaturami. Materiał adresowany jest do szerokiego grona pedagogów, nauczycieli, wychowawców, psychologów rodziców, młodzieży oraz wszystkich zainteresowanych profilaktyką hejtu i mowy nienawiści.
Wydawnictwa zwarte :
1. Agresja : perspektywa psychoterapeutów / pod red. Bogusławy Piaseckiej. – Kraków : Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2017. – 233, [2[ s. : il., wykr. ; 24 cm.
2. Antropologia mediacji / pod red. Magdaleny Tabernackiej. – Wrocław :Oficyna Wydawnicza Atut – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, 2015. – 300, [1] s. : il. ; 21 cm.
M 216770 (Opole)
3. Cyberagresja – zjawisko, skutki, zapobieganie / Dorota Siemieniecka, Małgorzata Skibińska, Kamila Majewska. – Toruń : Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2020. — 196 s. : il. ; 23 cm.
M 220987 (Opole)
4. Cyberprzestrzeń – człowiek – edukacja. T. 5, Otwarte zasoby edukacyjne w perspektywie pedagogicznej / pod redakcją Macieja Tanasia i Sylwii Galanciak. — Kraków : „Impuls”, 2020. — 359 s. : il ; 24 cm.
M 055195/V, M 055304 (Brzeg), M 058572/V (Kluczbork), M 070211/V (Nysa), M 214242/V, M 220829- M 220830 (Opole)
5. Cyfrolatki : profilaktyka cyberprzemocy, hejtu i mowy nienawiści w placówkach Towarzystwa Przyjaciół Dzieci : diagnoza e-zachowań wychowanków ze scenariuszami zajęć profilaktycznych / Wojciech Ronatowicz, Berenika Anders-Mosakowska, Łukasz Anders. – Warszawa : Towarzystwo Przyjaciół Dzieci. Zarząd Główny, 2020. – 143 s. : fot., portr., wykr. ; 21 cm.
6. Hejt / Monika Sławecka. – Bielsko-Biała : Pascal, 2021. -238, [2] s. ; 21 cm
7. Hejterstwo : nowa praktyka kulturowa? : geneza, przypadki, diagnozy / pod red. Julii Dynkowskiej [et al.]. – Łódź : Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2017. – 239 s. : il. ; 24 cm.
8. Horyzonty i perspektywy edukacji równościowej /redakcja naukowa: Grzegorz Piekarski, Marta Anna Sałapata. – Gdańsk : Katedra Wydawnictwo Naukowe, 2018. – 473 s. ; 21 cm.
M 064882 KK (Kędzierzyn-Koźle)
9. Jak przetrwać hejt : jak rozpoznać, czy twoje dziecko hejtuje lub jest hejtowane? / Maria Kerth. – Warszawa : Wydawnictwo SBM, cop. 2020. – 160 s. : il. ; 22 cm.
M 070221 (Nysa), M 221458 (Opole)
10. Mali dyplomaci czyli Jak zasady pomagają zrozumieć świat / [Łukasz Walewski w rozmowie z córką Marysią]. – Kraków : SQN Wydawnictwo Sine Qua Non, 2020. — 215, [9] s. : il. ; 25 cm.
M 070224 (Nysa)
11. Mowa nienawiści / [opracował Michał Feliksiak] ; Centrum Badania Opinii Społecznej. – Warszawa : Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej, 2019. – 23 s. ; wykr. ; 30 cm.
12. Mowa nienawiści / red. nauk. Bogdan Matławski ; Rada Społeczna w Szczecinie przy ks. abp. prof. dr. hab. Andrzeju Dziędze. – Szczecin : Volumina.pl Daniel Krzanowski, 2020. – 98 s. : il. ; 21 cm
13. Mowa nienawiści a wolność słowa : aspekty prawne i społeczne / pod red. Romana Wieruszewskiego [et al.]. -Warszawa : Wolters Kluwer Polska, 2010.-282, [1] s. ; 21 cm.
14. Mowa nienawiści, mowa pogardy : raport z badania przemocy werbalnej wobec grup mniejszościowych / [aut.] Mikołaj Winiewski et al. -Warszawa : Fundacja im. Stefana Batorego, 2017. -81 s. : il. ; 24 cm.
15. Mowa nienawiści : raport z badań sondażowych / [aut.] Michał Bilewicz [et al]. -Warszawa : Fundacja im. Stefana Batorego, 2014.-109, [1] s. : il. ; 25 cm.
16. Mowa nienawiści w Internecie : jak z nią walczyć? : materiały z konferencji zorganizowanej przez Obserwatorium Wolności Mediów w Polsce Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka oraz Zakład Praw Człowieka WPiA UW i Zakład Praw Człowieka Wydziału Politologii UMCS w dniu 29 października 2012 r. / pod red. Dominiki Bychawskiej-Siniarskiej i Doroty Głowackiej. – Warszawa : Helsińska Fundacja Praw Człowieka, 2013. – 107 s. : il. (gł. kolor.) ; 24 cm.
17. Mowa nienawiści w przestrzeni publicznej : raport z badań prasy w 2014 roku / (red.)Adam Bulandra, Jakub Kościółek. -Kraków : Stowarzyszenie Interkulturalnipl : Fundacja Dialog-Pheniben, 2015.-202 s. : il. ; 25 cm.
18. Naruszenia praw człowieka we współczesnym świecie / pod red. nauk. Miry Malczyńskiej-Biały, Krzysztofa Żarny. – Rzeszów : Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018. – 301 s. ; 24 cm.
19. Nienawiść w czasach internetu / Alina Naruszewicz-Duchlińska. – Gdynia : „Novae Res”, cop. 2015. – 202, [1] s. : il. ; 20 cm.
20. Nienawiść w mediach : diagnoza i badanie / Agnieszka Całek, Karolina Lachowska, Małgorzata Lisowska-Magdziarz, Marcin Pielużek, Rafał Wietoszko. – Kraków : AT Wydawnictwo : Wydawnictwo LIBRON – Filip Lohner, cop. 2019.
317, [1] s. : il. ; 21 cm.
21. Nienawiść w przestrzeni publicznej / red. nauk. Urszula Jakubowska, Piotr Szarota.- Warszawa : PWN : Instytut Psychologii. Polska Akademia Nauk, 2020. – IX, [1], 163, [1] s. : il. ; 21 cm.
22. Od mowy nienawiści, poprzez tolerancję, do porozumienia : zbiór scenariuszy lekcji warsztatów, debat / pod redakcją Laury Koby, Bogdana Drozdowicza i Katarzyny Błasińskiej. – Gdańsk : Fundacja Instytut Równowagi Społeczno-Ekonomicznej ; Gdynia : Wydawnictwo Region Jarosław Ellwart, 2015. – 83, 1] s., [11] s. tabl. : il. kolor. ; 30 cm.
23. Pedagog w klasie : scenariusze zajęć na różne okazje / [autorzy: Kinga Białek, Magdalena Goetz, Anna Kiełczewska, Marzena Koniuszewska, Izabella Lutze, Danuta Pyrdoł, Kamila Raczyńska, Małgorzata Swędrowska, Alina Synakiewicz]. -Warszawa : Fabryka Wiedzy, 2020. — 135, [1] s. : il. ; 30 cm.
C 220803/I, M 220879/I (Opole)
24. Pijana matka jako opiekunka dziecka – profilaktyczne walory przekazu medialnego czy medialny hejt wobec kobiet/ /Dorota Zaworska-Nikoniuk. – Bibliogr. // W : Zagrożenia w rozwoju dzieci i młodzieży. T. 1, Wyzwania i szanse edukacyjne / red. Andrzej Olubiński, Dorota Zaworska-Nikoniuk. – Olsztyn : Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurski, 2017. – S. 155-190
M 217361/I (Opole)
25. Pogarda : dlaczego rośnie liczba przestępstw z nienawiści w Polsce / Piotr Niemczyk. – Kraków : Znak Litera Nova, 2019. – 413, [1] s. : il. ; 22 cm.
26. Prawnokarne aspekty zwalczania mowy nienawiści / Mateusz Woiński. – Warszawa : LexisNexis Polska, 2014. – 433, [7] s. ; 21 cm
27. Przeciwdziałanie mowie nienawiści : podręcznik dla środowiska politycznego / Adam Bulandra, Jakub Kościółek. – Kraków : Stowarzyszenie Interkulturalni pl. : Fundacja Dialog-Pheniben, 2016. – 169 s. ; 24 cm.
28. Przemysł pogardy 2 : mowa nienawiści wobec Lecha i Jarosława Kaczyńskich przed i po 10 kwietnia 2010 r. / Sławomir Kmiecik. – Warszawa : Prohibita, 2014. – 439 s. ; 21 cm.
M 219744 (Opole)
29. Psychologia hejtu, czyli Jak radzić sobie z krytyką w życiu osobistym i zawodowym / Mateusz Grzesiak. – Warszawa : Starway Institute, cop. 2017. – 290, [3] s. ; 20 cm.
M 069086 (Nysa)
30. Scenariusze kultury upokorzenia : studium z antropologii mediów / Michał Rydlewski. – Wrocław : Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2019. – 303, [1] s. ; 24 cm.
31. Słowa jak kamienie : mowa nienawiści, kłamstwo, agresja w sieci : kompendium wiedzy o języku w życiu publicznym : praca zbiorowa / pod redakcją A. Kasińskiej-Metryki, R. Dudały, T. Gajewskiego. – Kraków ; Nowy Targ : ToC, 2019. – 300 s. : il., wykr., ; 23 cm.
32. Uczeń i nauczyciel w zderzeniu z cyberprzestrzenią / Danuta Szeligiewicz-Urban, Beata Matusek, Maria Kopsztejn. – Sosnowiec : Oficyna Wydawnicza „Humanitas”, cop. 2018. – 133 s. : il., fot., wykr. ; 24 cm.
33. Wolność słowa a mowa nienawiści : analiza karnoprawna / Rafał Guzik. – Warszawa : Wydawnictwo Ch. H. Beck, 2021. – 356 s. ; 24 cm
34. Wolność wypowiedzi w społeczeństwie informacyjnym / Agnieszka Demczuk. – Lublin : Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2020. – 507 s. : il. ; 24 cm.
35. Współczesne media : gatunki w mediach. T. 1, Zagadnienia teoretyczne, gatunki w mediach drukowanych / pod red. Iwony Hofman i Danuty Kępy-Figury. – Lublin : Wydawnictwo Marii Curie-Skłodowskiej, 2017. – 492 s. : il. ; 24 cm.
36. Wybrane obszary cyberbezpieczeństwa w przestrzeni publicznej / Marek Górka. – Poznań : Madia-Expo Wawrzyniec Wierzejewski, 2016. – 163 s. ; 24 cm.
Artykuły z czasopism :
37. Cały świat może zostać obrócony w sferę nienawiści / Wiesław Godzic ; rozm. przeprowadziła Anna Przybył // Głos Pedagogiczny. – 2015, nr 74, s. 10-12
38. Czy jesteśmy gotowi na edukację równościową? : dylematy społeczno-pedagogiczne / Małgorzata Kamińska. – Bibliogr. // Pedagogika Społeczna. – 2020, nr 3, s. 97-110
39. „Dodaj znajomego” – nie hejtuj! Kampania edukacyjna przeciwko hejtowaniu w sieci // Remedium. – 2015, nr 2, s. 26-27
40. Empatia zamiast pogardy / Tomasz Kozłowski // Dyrektor Szkoły. – 2019, nr 3, s. 64-66
41. Fabryki hejterów / Tomasz Kozłowski // Dyrektor Szkoły. – 2017, nr 6, s. 70-72
42. Gorąca nienawiść i chłodna pogarda / rozmawiają Mirosław Kofta, Michał Bilewicz i Dorota Krzemionka // Charaktery. – 2019, nr 10, s. 33-37
43. Hejt hejt hura /Elżbieta Turlej // Polityka. – 2013, nr 46, s. 32-34
44. Hejt i mowa nienawiści : jak z nimi walczyć? /Paulina Śliwińska // Sygnał. – 2019, nr 4, s. 8-11
45. Hejt i mowa nienawiści : od źródła do przeciwdziałania /Jacek Prądziński // Poradnik Bibliotekarza. – 2019, nr 3, s. 4-6
46. Hejt i patostreaming w przestrzeni internetowej / Przemysław Kaca // Niebieska Linia. 2020, nr 5, s. 24-26
47. Hejt internetowy jako narzędzie dekompozycji wizerunku politycznego / Mariusz Kolczyński // Studia Politologiczne. – Vol. 45 (2017), s. 128-143
48. Hejt jak pejcz /Joanna Drosio-Czaplińska // Polityka. – 2015, nr 3, s. 26-27
49. Hejt jako zjawisko społeczne zaprzeczające grzeczności językowej / scenariusz lekcji języka polskiego / dr Adriana Kloskowska // Polonistyka. – 2021, nr 5, s. 34-35
50. Hejt nasz powszedni /Marta Mazuś // Polityka. – 2019, nr 19, s. 28-30
51. Hejt w przedszkolu : czy mowa nienawiści dotarła już do przedszkolaków? /Marcin Jędroszkowiak, Jakub Tylman // Bliżej Przedszkola. – 2019, nr 5, s. 16-17
52. Hejt w sieci. Groźny przejaw uczniowskiej mowy nienawiści /Małgorzata Łoskot // Głos Pedagogiczny. – 2018, nr 97, s. 52-54
53. Hejt w sieci. Groźny przejaw uczniowskiej mowy nienawiści /Małgorzata Łoskot // Głos Pedagogiczny. – 2018, [nr] 80, s. 47-50
54. Hejt w sieci : groźny przejaw uczniowskiej mowy nienawiści / Małgorzata Łoskot // Monitor Dyrektora Szkoły. – 2018, nr 2, s. 48-50
55. Hejt zamyka dyskusję / Krzysztof Krejtz ; rozm. przepr. Wojciech Staszewski // Newsweek Polska. – 2015, nr 29, s. 20, 22
56. Hejterstwo w komunikacji internetowej : charakterystyka zjawiska, przyczyny i sposoby przeciwdziałania / Marta Juza // Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacji. – T. 25 (2015), s. 27-50
57. Hejterzy /Aneta Paszkiewicz // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. – 2014, nr 9, s. 27-33
58. Hejting jako przykład współczesnego zagrożenia w przestrzeni społecznej / Emilia Szymczak ; Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu // Studia Edukacyjne. Nr 37 (2015), s. 91-107
59. Hejting – przejawy mowy nienawiści w Sieci / Agnieszka Frącz ; Uniwersytet w BIalymstoku // Parezja. – 2019, nr 2, s. 29-47
Dostępne w Internecie: http://www.parezja.uwb.edu.pl/wp-content/uploads/2020/09/4.pdf [Dostęp 07.02.2022 r.]
60. Igrzyska dla gawiedzi / Lucyna Szot ; rozm. przepr. Stanisław Lejda // Odra. – 2019, nr 1, s. 30-35
61. Internetowy hejt po obu stronach monitora :konsekwencje cyberprzemocy /Magdalena Goetz // Świat Problemów. – 2018, nr 9, s. 13-1662. Internetowy savoit-vivre, czyli jak wskoczyć na wyższy poziom kultury : scenariusz lekcji do filmu Ralph Demolka w Internecie / Ewa Wrzesińska- Skrypko // Polonistyka. 2021, nr 5, s. 44-45
63. Jak przeciwdziałać nienawiści /Maciej Kępka // Dyrektor Szkoły. – 2017, nr 6, s. 79-82
64. Jak radzić sobie z mową nienawiści? Projekt edukacyjny /Marzena Tyl // Biblioteka w Szkole. – 2018, nr 1, s. 18-21
65. Jak reagować na mowę nienawiści /Tomasz Garstka // Dyrektor Szkoły. – 2019, nr 3, s. 67-71
66. Jak tworzyć dobre wzorce w komunikowaniu? : działania profilaktyczne przeciw mowie nienawiści / Patricia Guevara-Woźniak.. – Bibliogr. // Pedagogika Społeczna. – 2020, nr 3, s. 111-123
67. Jak umiejętnie przyjmować krytykę /Magdalena Goetz // Głos Pedagogiczny. – 2015, nr 73, s. 20-24
68. Język nienawiści w grach wideo /Julia Sokołowska // Dyrektor Szkoły. – 2021, nr 12, s. 43-45
69. Kary za hejt / Michał Łyszczarz // Dyrektor Szkoły. – 2019, nr 3, s. 82-85
70. Lajki i manipulacje / Suzana Flores ; rozmawiała Daria Grabda // Charaktery. – 2017, nr 3, s. 36-37
71. Mowa nienawiści / Anna Cegieła . – Bibliogr. // Poradnik Językowy. – 2020, z. 4, s. 60-70
72. Mowa nienawiści a działania dyrektora / Michał Łyszczarz // Szkoła : miesięcznik dyrektora. 2019, nr 3, s. 46-48
73. Mowa nienawiści jako stygmatyzacja :doświadczenie kontaktu z mową nienawiści wśród imigrantów w Polsce oraz studentów z zagranicy /Michał Wypych, Kamila Zochniak, Michał Bilewicz. – Bibliogr. // Kultura i Społeczeństwo. – 2020, nr 3, s. 199-219
74. Mowa nienawiści : scenariusz zajęć dla starszych klas szkoły podstawowej poświęcony mowie nienawiści oraz aktom nienawiści // Sygnał. – 2019, nr 4, s. 24-26
75. Mowa nienawiści w internecie w doświadczeniu polskiej młodzieży / Joanna Włodarczyk // Dziecko Krzywdzone. – Vol. 13, nr 2 (2014), s. 122-158
76. Mowa nienawiści w szkole : perspektywa prawna / Michał Łyszczarz // Sygnał. – 2019, nr 4, s. 12-14
77. Mowa nienawiści : zapobieganie zjawiskom motywowanym uprzedzeniami wśród dzieci i młodzieży / Bogumiła Bogacka-Osińska // Meritum. – 2013, nr 1, Oświata Mazowiecka 2013, nr 1, s. 13-14
78. Nienawiść na co dzień i od święta /Tomasz Kozłowski, Weronika Zimniak // Odra. – 2019, nr 1, s. 13-18
79. O innych bez nienawiści : mowa nienawiści. Jak z nią walczyć? / Magdalena Goetz // Głos Nauczycielski. – 2014, nr 27, s. 12
80. O wojnie sprawiedliwej, czyli w jaki sposób sprzeciwiać się pogardzie i nienawiści w języku /Barbara Matusiak // Polonistyka. – 2020, nr 3-4, s. 80-86
81. Od egalitarności do inklyzywności :hejt jako następstwo komercjalizacji Internetu /Ewelina Dziwak. – Bibliogr. // Zeszyty Prasoznawcze. – 2019, nr 1, s. 111-120
82. Piętnastowieczne hejstac a współczesne hejtować – o agresji werbalnej w polszczyźnie /Joanna Duska, Dorota Mika // Język Polski. – 2017, z. 1, s. 118-125
83. Powiedz hej zamiast hejt – scenariusz zajęć na temat przeciwdziałania cyberprzemocy. – (Narzędziownia) /Katarzyna Kamińska-Holc // Głos Pedagogiczny. – 2020, nr 1, s. 49-55
84. Przytul hejtera /Magdalena Goetz // Głos Nauczycielski. – 2015, nr 20, s. 11
85. Reprezentacje kryzysu uchodźczego w twitterowych przekazach organizacji humanitarnych /Lucyna Kopciewicz. – Bibliogr. // Pedagogika Społeczna. – 2018, nr 1, s. 85-105
86. Serca nam stwardniały : stop mowie nienawiści / Irena Lipowicz // Tygodnik Powszechny. – 2012, nr 50 s, 10-11
87. Skąd się bierze mowa nienawiści / Tomasz Garstka // Dyrektor Szkoły. – 2017, nr 6, s. 74-76, 78
88. „Słowa wiele znaczą”. Walka z hejtem w gimnazjum /Marzena Tyl // Poradnik Bibliotekarza. – 2016, nr 5, s. 27-30
89. Smartfony, czaty, media społecznościowe – jak wpływają na nasze relacje z innymi? / Magdalena Goetz // Głos Pedagogiczny. – 2019, nr 105, s. 29-32
90. STOP hejtowi /Agnieszka Łaszczych // Biblioteka w Szkole. – 2019, nr 1, s. 36-39
91. Szkolna odpowiedź na przemoc / Bogdan Bugdalski // Dyrektor Szkoły. – 2019, nr 3, s. 78-81
92. Szkoła bez hejtu / Katarzyna Bocheńska-Włostowska // Remedium. – 2020, nr 4, s. 17-19
93. Uczeń wykluczony przez hejt w mediach społecznościowych /Justyna Kapuśińska-Kozakiewicz //Głos Pedagogiczny. – 2020, nr 113, s. 15-19
94. Utrwalacze nienawiści / Maria Jarymowicz // Charaktery. – 2019, nr 6, s. 30-33
95. W sieci jestem sobą, czyli…kim? / Anna Bajus // Charaktery. – 2020, nr 6-7, s. 10-15
96. Wpływ przemocy słownej na oceny / Martyna Nowak, Ignacy Maliszewski // Dyrektor Szkoły. – 2022, nr 1, s. 51-54
97. Z hejtem można wygrać : o sposobach reagowania na hejt i mowę nienawiści /Lidia Ippoldt // Biblioteka w Szkole. – 2019, nr 10, dod. „Biblioterapia w szkole”, s. 20-21
98. Zachowania dyssocjalne młodzieży w przestrzeni internetowej :implikacje pedagogiczne /Agnieszka Kolek. – Bibliogr. // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. – 2018, nr 1, s. 47-53
99. Zawstydzanie w komentarzach internetowych : pragmalingwistyczny / Paweł Trzaskowski. – Bibliogr. // Poradnik Językowy. – 2019, z. 7, s. 32-47
100. Żółć z sieci / Mike C. Parent // Charaktery. – 2019, nr 6, s. 34-33
Elżbieta Trojan – Regionalny Zespół Placówek Wsparcia Edukacji. Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Opolu
Aktualizacja : 08.02.2022 r.
