Uważność (ang. mindfulness – uważna obecność, pełnia obecności) to nic innego, jak świadome doświadczanie bieżącej chwili (bieżącego momentu), bez oceniania i z ciekawością. Pełniejsze dostrzeganie, zauważanie tego, czego doświadcza moje ciało (sygnały, które wysyła), co dzieje się w moich myślach oraz emocjach. Obserwacja i zaciekawienie tym, co mnie otacza, ale także uważność w budowaniu relacji z drugim człowiekiem („ja” ukierunkowane na uważną obecność drugiej osoby).
Niniejsza bibliografia “Uważność w edukacji i wychowaniu” gromadzi piśmiennictwo w wyborze z lat 2011-2020 i zawiera 69 opisów bibliograficznych. Materiał bibliograficzny uporządkowany został alfabetycznie, z podziałem na wydawnictwa zwarte oraz artykuły z czasopism. Bibliografię uzupełnia wykaz źródeł internetowych. Dane bibliograficzne zostały zaczerpnięte z katalogu KaRo (Katalog Rozproszony Bibliotek Polskich) oraz bazy bibliograficznej Omnibus RZPWE Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Opolu.
Wydawnictwa zwarte:
1. Daj przestrzeń i bądź blisko : mindfulness dla rodziców i ich nastolatków / Eline Snel ; przełożyła Magda Kurmańska. – Warszawa : Wydaw. CoJaNaTo, cop. 2017
2. Dziecko wolne od stresu : jak prostymi metodami MINDFULNESS zwiększyć szansę twojego dziecka na szczęście / Susan Kaiser Greenland ; przekł. Elżbieta Smoleńska, Olena Waśkiewicz. – Warszawa : Wydaw. Czarna Owca, 2012
3. Idea uważności w praktyce edukacyjnej / Róża Kowalska ; Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu // W : Codzienność jako wyzwanie edukacyjne. T. 1/ pod red. Monika Humeniuk, Iwona Paszenda ; Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego. – Wrocław: Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego, 2017. – S. 196-205
4. Ja, spokój : księga uważności / Susan Verde, Peter H. Reynolds ; przekł. Iwona Mączka. – Warszawa : Mamania – Grupa Wydawnicza Relacja, cop. 2018
5. Kotka Wiktoria i magia uważności / Agnieszka Pawłowska ; il. Kinga Kałużna. Poznań: Wydaw. Poznańskie, 2015
6. Lew Staszek i siła uważności / Agnieszka Pawłowska ; il. Kinga Kałużna. Poznań: Wydaw. Poznańskie, 2015
7. Lęk i zamartwianie się u nastolatków : poradnik z ćwiczeniami / Lisa M. Schab ; tłumaczenie Beata Radwan. – Kraków : Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2017
8. Mindfulness : trening uważności / Mark Williams, Danny Penman ; [z przedmową Jona Kabata-Zinna ; tł. Katarzyna Zimnoch]. – Warszawa : Edgard, 2014
9. Moja supermoc : uważność i spokój żabki : historie, gry i zabawy mindfulness / Eline Snel; ilustracje Marc Boutavant ; książka zawiera 5 historii autorstwa Marie-Agnès Gaudrat; tłumaczenie Blanka Łyszkowska. – Warszawa : Wydaw. CoJaNaTo, cop. 2018
10. Nietoperzyca Kaja i piękno uważności / Agnieszka Pawłowska ; il. Kinga Kałużna. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2015
11. Szczurek Rysio i smak uważności / Agnieszka Pawłowska ; ilustrowała Kinga Kałużna. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2015
12. Tygrysek Erwinek i energia uważności / Agnieszka Pawłowska ; ilustrowała Kinga Kałużna. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2015
13. Wyzwalacz szczęścia : poradnik jak wychować szczęśliwe dziecko / Alexia Barrable i Jenny Barnett ; tłumaczenie Katarzyna Bieńkowska. – Bielsko-Biała : Wydawnictwo Pascal, cop. 2017
14. Uważne rodzicielstwo : wychowaj dziecko na świadomego, pewnego siebie i czułego człowieka / Susan Stiffelman ; przedm. Eckhart Tolle ; przekł. Katarzyna Babicz. – Łódź : Galaktyka, cop. 2017
15. Uważne uczenie się : zredukuj stres i zwiększ produktywność mózgu, by uczyć się efektywnie / Craig Hassed i Richard Chambers ; przekład Agata Redlicka i Oskar Kaczmarek. – Warszawa : Wydawnictwo Studio Blok, 2018
Książka skierowana do nauczycieli, uczniów, studentów, osób samokształcących się oraz rodziców.
16. Uważność i spokój żabki : ćwiczenia uważności dla dzieci… i ich rodziców / Eline Snel ; przekł. Matylda Falkiewicz. – Warszawa : CoJaNaTo Blanka Łyszkowska, cop. 2015
Na okł.: Proste ćwiczenia, które pomogą twojemu dziecku rozwiać niepokój, poprawić koncentrację i poradzić sobie z trudnymi emocjami.
17. Uważność : spokojny umysł, jasne myśli, dobre życie / Ewa Kaian Kochanowska. – Kielce : Wydawnictwo Charaktery, 2018
18. Uważność : trening pokonywania codziennych trudności / Ronald Siegel ; przeł. Joanna Gładysek. – Warszawa : Wydawnictwo Czarna Owca, 2011
19. Wilczek Leon – odwaga i uważność / Agnieszka Pawłowska ; ilustrowała Kinga Kałużna. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2017
20. Wyzwalacz szczęścia : poradnik jak wychować szczęśliwe dziecko / Alexia Barrable i Jenny Barnett ; tłumaczenie Katarzyna Bieńkowska. – Bielsko-Biała : Wydawnictwo Pascal, cop. 2017
21. Zabawa w uważność : mindfulness i medytacja dla dzieci, młodzieży i rodzin / Susan Kaiser Greenland ; oprac. zabaw Annaka Harris ; przekł. Jerzy Bokłażec. – Łódź : Galaktyka, cop. 2017
Artykuły z czasopism:
22. Całkowicie obecna głowa / Małgorzata Łuba // Głos Pedagogiczny. – 2016, nr 76, s. 41-43
* Uważność (mindfullness)
23. Całkowicie obecny umysł / Małgorzata Łuba 2016 // Wychowanie w Przedszkolu. – 2016, nr 2, s. 25-28
24. Czy istnieje potrzeba uczenia dzieci uważności ? / Marta Komorowska // Remedium. – 2015, nr 7/8, s. 53-55
25. Czym jest uważność / Hanna Mijas // Psychologia w Szkole. – 2012, nr 3, s. 137-141
26. Dar uważności na co dzień / Natalia Knap 2014 // Psychologia w Szkole. – 2014, nr 1, s. 108 -115
27. Dyskretniejsze “ja” / Paweł Holas ; rozm. przepr. Angelika Kuźniak // Znak. – 2018, nr 2, s. 6-13
* Czym jest uważność?
28. Gimnastyka mózgu : emocje i zdrowa samokontrola / Eryk Ołtarzewski // Życie Szkoły. – 2018, nr 4, s. 16-21
Gimnastyka mózgu dla nauczycieli – jak się zatrzymać i nie realizować programu? / Eryk Ołtarzewski // Życie Szkoły. – 2018, nr 6, s. 10-14, 16
29. Gimnastyka mózgu – metody wyciszania / Eryk Ołtarzewski // Życie Szkoły. – 2018, nr 2, s. 13-17
30. Gimnastyka mózgu. Pielęgnowanie pozytywnych relacji / Eryk Ołtarzewski // Życie Szkoły. – 2018, nr 5, s. 24-29
31. Gimnastyka mózgu : trening samokontroli / Eryk Ołtarzewski // Życie Szkoły. – 2018, nr 3, s. 20-23
* Zawiera zabawy i ćwiczenia koncentracji
32. Jak odzyskać utraconą podczas zajęć uwagę uczniów / Małgorzata Łoskot // Głos Pedagogiczny. – 2016, nr 76, s. 48-50
33. Jak odzyskać utraconą podczas zajęć uwagę uczniów? / Małgorzata Łoskot // Polonistyka. – 2016, nr 2, s. 30-31
34. Jak uważność pomaga w podejmowaniu decyzji / Ewa Kaian-Kochanowska 2014 // Psychologia w Szkole. – 2014, nr 5, s. 115-121
35. Jestem, czyli rozważania o byciu tu i teraz. Scenariusz lekcji wychowawczej o uważności. – (Teczka Nauczyciela) / Katarzyna Skolimowska // Sygnał. – 2019, nr 9, s. 25-26
36. Lekcje z uważności / Vera Kaltwasser 2014 // Psychologia w Szkole. – 2014, nr 2, s. 114 – 120
37. Licz błogosławieństwa / Paweł Holas . – Trening uważności // Charaktery. – 2017, nr 10, s. 40-41
38. Łagodzenie nawrotów uzależnień w oparciu o uważność (MBRP) / Jacek Chmielewski // Terapia : Uzależnienia i Współuzależnienia. – 2017, nr 6, s. 16-18
39. Łagodzenie stresu, czyli w jaki sposób poznanie samego siebie może zmniejszyć stres / Eryk Ołtarzewski // Życie Szkoły. – 2018, nr 11, s. 17-22
40. Medytacja / Julia E. Wahl . – Bibliogr. // Psychologia w Praktyce. – 2019, nr 1, s. 58-66
41. Medytacja uważności i jej wielorakie zastosowania – postscriptum / Benedykt Peczko // Remedium. – 2020, nr 2, s. 23-25
42. Metody pracy z dziećmi wspomagające radzenie sobie ze stresem. Cz. 1 / Marta Komorowska // Remedium. – 2018, nr 7-8, s. 16-17
43. Mindfulness : ćwiczenie uważności na co dzień / Magdalena Goetz . – Bibliogr. // Głos Pedagogiczny. – 2018, nr 95, s. 56-59
44. Mindfulness – przelotna moda czy coś więcej? / Barbara Kossakowska // Świat Problemów. – 2016, nr 10, s. 29-32
45. Mindfulness – trening uważności dzieci i młodzieży w profilaktyce cyberprzemocy / Anna Gregorek . – Bibliogr. // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. – 2018, nr 1, s. 30-38
46. Mindfulness w szkole / Magdalena Goetz // Głos Pedagogiczny. – 2018, nr 96, s. 46-49
47. Myśli na liściach / Paweł Holas // Charaktery. – 2017, nr 6, s. 42-43
* Trening uważności
48. Neuromarketing w świetle badań nad uważnością oraz w kontekście teorii neurobiologii interpersonalnej / Stanisław Radoń // W : Psychologia w biznesie : nowe perspektywy / red. Zofia Ratajczak ; współpr. Dominika Ochnik. – Warszawa : “Difin”, 2015. – S. 341-358
49. O pułapkach komplementów i zaletach uważności / Jerzy Rządzki // Remedium. – 2016, nr 2, s. 4-6
50. O pułapkach komplementów i zaletach uważności. Cz. 1 / Jerzy Rządzki // Remedium. – 2016, nr 1, s. 4-5
51. O uważności bez uproszczeń / Marcin Fabjański 2015 // Coaching. – 2015, nr 2, s. 34 – 38
52. Od myśli do czynów / Magdalena Widłak // Sygnał. – 2017, nr 2, s. 12-14
* Metody budowania pożądanych przekonań i redukcji fałszywych
53. Opanuj emocje / Magdalena Goetz // Głos Nauczycielski. – 2015, nr 44, s. 12
* Trening uważności
54. Podejście pustości jako praktyka zmiany postrzegania / Julia E. Wahl // Psychologia w Praktyce. – 2018, nr 3, s. 24-29
55. Poprzez kontakt z poezją rozwijać w uczniach uważność, skupienie, wrażliwość na piękno otaczającego świata… / Kinga Kuszak . – Bibliogr. // Edukacja Wczesnoszkolna. – 2018/2019, nr 1, s. 23-37
56. “Poznać i zrozumieć emocje” – jak oswoić trudne emocje zamiast je tłumić / Eryk Ołtarzewski // Życie Szkoły. – 2018, nr 12, s. 6-9
57. Spokojny umysł, dobre myśli… / Ewa Kaian-Kochanowska 2014 // Psychologia w Szkole. – 2014, nr 4, s. 115-121
58. Sposoby na spokój / Ewa Kaian Kochanowska // Psychologia w Szkole. – 2012, nr 4,
s. 124-133
59. Stresowi wstęp wzbroniony : jak nie przenosić stresu z pracy do domu / Magdalena Goetz // Głos Pedagogiczny. – 2017, nr 85, s. 17-20
60. Terapie oparte na uważności w pracy z osobami z PTSD : przykład terapii ACT / Paweł Dyberny // Psychologia w Praktyce. – 2019, nr 3, s. 49-56
61. Uważność – dlaczego tak wiele dzieci ma z nią problem? / Marta Molińska // Remedium. – 2019, nr 12, s. 5-7
62. Uważność jest ważna / Ewa Kaian-Kochanowska 2015 // Psychologia w Szkole. – 2015, nr 2, s. 115 – 121
63. Uważność koi stres / Ewa Kaian Kochanowska // Psychologia w Szkole. – 2015, nr 4, s. 115-121
64. Uważność na gniew / Ewa Kaian-Kochanowska 2014 // Psychologia w Szkole. – 2014, nr 3, s. 115-121
65. Uważność na zdrowie / Jonathan Campion ; przeł. Agnieszka Chrzanowska // Psychologia w Szkole. – 2012, nr 2, s. 31-35
66. Uważność w edukacji / Agnieszka Pawłowska // Sygnał. – 2018, nr 9, s. 39-43
67. Uważność w edukacji wczesnoszkolnej / Eryk Ołtarzewski // Życie Szkoły. – 2019, nr 2, s. 29-35
68. Uważny nauczyciel / Ewa Kaian Kochanowska // Psychologia w Szkole. – 2012, nr 3, s. 130-136
69. Zastosowanie uważności w pracy z dzieckiem / Marta Komorowska // Remedium. – 2013, nr 1, s. 4-5
Netografia
https://www.polski-instytut-mindfulness.pl/
https://www.fundacjaedumind.pl/
Oprac. Joanna Baran
RZPWE PBW Filia w Kluczborku
