Picturebooki i ich wykorzystanie w edukacji

Zestawienie bibliograficzne w wyborze.

 Z angielskiego  picture oznacza – obraz, a book – książkę. Picturebook, czyli książka obrazkowa, może kojarzyć się z literaturą dla dzieci. Ale to błędne myślenie dlatego, że w zderzeniu obrazu i słowa kryje się ogromny potencjał edukacyjny. Metaforyczne obrazy dają szansę na rozmowy o wartościach, ważnych i trudnych sprawach dzieci, młodzieży (takich jak wojna, migracja), a także zachęcają do twórczego przekształcania rzeczywistości i własnej ekspresji. W tego typu literaturze wg B. Kiefer ilustracje są tak samo ważne jak tekst albo nawet ważniejsze niż tekst.

Zestawienie to składa się z dwóch części w pierwszej ujęta została literatura przedmiotu- znajdują się w niej według mnie warte uwagi picturebooki, a w drugiej literatura podmiotu i artykuły poświęcone wykorzystywaniu książek obrazkowych w edukacji.  Bibliografia ta zawiera w sumie 80 opisów obejmujące lata 2008-2022. Pierwsza część liczy 51 opisów bibliograficznych, a druga 29.

1. Abc.de / Iwona Chmielewska . – Wrocław : Wrocławskie Wydawnictwo Warstwy, 2015 . – [90] s. : il. ; 22 cm
ISBN: 978-83-64841-36-1

2. Bardzo głodna gąsienica / Eric Carle. – Warszawa : Tatarak , cop. 2019. – [26] s. : il. 13×18 cm
ISBN: 978-83-63522-92-6

3. Chłopiec, kret, lis i koń / Charlie Mackesy. – Warszawa : Wydawnictwo Albatros, 2022. – [128] s. : il. ; 22 cm
ISBN: 978-83-82158-99-1

4. Co robią uczucia? / Tina Oziewicz. – Warszawa : Wydawnictwo Dwie Siostry, 2022. – [66] s. : il. ; 26 cm
ISBN: 978-83-81504-07-2

5. Czarna książka / Rita Kaczmarska. – Warszawa : Wydawnictwo Dwie Siostry, 2018. – [40] s. : il. ; 23 cm
ISBN: 978-83-81500-10-4

6. Czarna książka kolorów / Menena Cottin, Rosana Faría. – Piaseczno : Wydawnictwo Widnokrąg, 2020. –  [26] s. : il. ;  18 x 29 cm
ISBN: 978-83-93298-42-6

7. Czarownica / Kazimiera Iłłakowiczówna,  Iwona Chmielewska. – Poznań : Wydawnictwo Miejskie Poznania, 2015. – 40 s. : il. ; 28 cm
ISBN: 978-83-77681-17-6

8. Cztery strony czasu / Iwona Chmielewska. – Poznań : Media Rodzina, cop. 2013. – 79, [1] s. : il. kolor. ; 30 cm
ISBN: 978-83-72788-32-0

9. Cztery zwykłe miski / Iwona Chmielewska. – [Wrocław] : Wydawnictwo Format, [2013]. – [42] s. : il. ; 25 cm
ISBN: 978-83-61488-89-7

10. Domowe duchy / Dubravka Ugrešić, il. Iwona Chmielewska. – Kraków : Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 2010. – [64] s. : il. ; 33 cm.
ISBN: 978-83-24013-20-3

11. Dopóki niebo nie płacze / Iwona Chmielewska, Józef Czechowicz . – Lublin : Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN”, 2016 . – [80] s. : il. ; 26 cm.
ISBN: 978-83-61064-97-8

12. Dwoje ludzi / Iwona Chmielewska. – Poznań : Media Rodzina, cop. 2014. – [32] s. : il. ; 29 cm
ISBN: 978-83-72789-33-4

13. Dyktator / Ximo Abadia. – Wrocław : Wydawnictwo Format, 2020. – [52] s. : il. ; 29 cm
ISBN: 978-83-61488-66-8

14. Dym / Antón Fortes, Joanna Concejo. – Toruń : Tako, cop. 2011. – [33] s. : il. ; 30 cm
ISBN: 978-83-62737-05-5

15. Dziura / Oyvind Torseter ; przekład Justyna Czechowska. – Wrocław : Wydawnictwo Format, 2020 . – [64] strony : ilustracje : 28 cm
ISBN: 978-83-61488-79-8

16. Gdybym była książką / tekst José Jorge Letria ; ilustracje André Letria ; przekład z języka portugalskiego Olga Bagińska-Shinzato. – Wrocław : Wydawnictwo Format, 2021. – [58] stron : ilustracje kolorowe ;  21 cm
ISBN: 978-83-66789-07-4

17. Gdzie jest moja córka? / Iwona Chmielewska. – Wrocław : Wydawnictwo Format, 2020. – [55] s.: il. ; 29 cm
ISBN: 978-83-61488-87-3

18. Gdzie zaczyna się szczęście / Eva Eland. – Warszawa : Wydawnictwo Mamania, cop. 2021. – [26] s. : il. ; 26 cm
ISBN: 978-83-66750-44-9

19. Gęś, śmierć i tulipan / Wolf Erlbruch. – Warszawa : Wydawnictwo Hokus-Pokus, 2008. – [32] s. ; il. ; 31 cm
ISBN: 978-83-60402-16-0

20. Gość / Nadia Al Omari, Richolly Rosazza . – Gdańsk : Wydawnictwo Adamada, 2023. – [30] stron : ilustracje ; 30 cm
ISBN: 978-83-8118-488-5

21. Jajko / Britta Tecentrup. – Warszawa: Agora, 2019. – [88] s. : il. : 27 cm
ISBN: 978-83-268-2784-6

22. Jak ciężko być królem według powieści Janusza Korczaka „Król Maciuś Pierwszy” / zilustrowała Iwona Chmielewska . – Warszawa : Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN ; Lusowo : Wydawnictwo Wolno, 2018. – [42] s. : il ; 28 cm
ISBN: 978-83-95186-11-0

23. Kiedy dojrzeją porzeczki / Joanna Concejo. – Lusowo : Wydawnictwo Wolno, 2017. – [92] s. : il. ; 24 cm
ISBN: 978-83-94629-74-8

24. Kiedy nadchodzi smutek / Eva Eland. – Warszawa : Wydawnictwo Mamania, cop. 2019. – [26] s. : il. : 26 cm
ISBN: 978-83-66329-53-9

25. Kłopot / Iwona Chmielewska. – Warszawa : Wytwórnia, 2016. – [50] s. : il ; 28 cm.
ISBN: 978-83-64011-21-4

26. Kołysanka na cztery / Iwona Chmielewska. – Lusowo : Wydawnictwo Wolno, 2018. – [36] s. : il. ; 22 cm
ISBN: 978-83-95186-10-

27. Kropka / Peter H. Reynolds ; przekład Iwona Mączka.  – Warszawa : Mamania – Grupa Wydawnicza Relacja, copyright 2017. – [28] s. : il. kolor. ;  22 cm
ISBN: 978-83-65796-16-5

28. Królestwo dziewczynki / Iwona Chmielewska. – Warszawa : Wydawnictwo Entliczek, 2014. – [36] s : il. .; 27 cm
ISBN: 978-83-63156-10-7

29. Książe w cukierni / Marek Bieńczyk, Joanna Concejo. – Wrocław : Wydawnictwo Format, 2016. – Harmonijka ([90] s.) : il. ; 34×15 cm
ISBN: 978-83-61488-18-7

30. Lew i ptak / Marianne Dubuc. – Gdynia : Wydawnictwo Łajka, 2015. – [71] s. : il. ; 25 cm
ISBN: 978-83-63671-06-8

31. M jak morze / Joanna Concejo. – Wrocław : Wydawnictwo Format, 2021. – [44] s. : il. ; 30 cm
ISBN: 978-83-66789-02-9

32. Mama zawsze wraca : na podstawie opowieści Zosi Zajczyk (Jael Rosner) / Agata Tuszyńska, [il.] Iwona Chmielewska. – Warszawa : Wydawnictwo Dwie Siostry, 2020. – [50] s. : il. ; 25 cm
ISBN: 978-83-81501-28-6

33. Maum : dom duszy / Heekyoung Kim, Iwona Chmielewska. – Wrocław : Wrocławskie Wydawnictwo Warstwy, 2016. – [60] s. : il. ; 27 cm
ISBN: 978-83-65502-04-9

34. Miłość / Astrid Desbordes. – Warszawa : Wydawnictwo Entliczek, 2016. – [40] s. : il. ;  24 cm
ISBN: 978-83-65230-16-9

35. Moc kłopotów: wytwórnik / Iwona Chmielewska. – Warszawa : Wytwórnia, 2016. – [28] s. : il. ; 34 cm.
ISBN: 978-83-64011-25-2

36. Na wysokiej górze / Krystyna Miłobędzka, Iwona Chmielewska. – Lusowo : Wydawnictwo Wolno, cop. 2017. – [54] s. : ; 27 cm
ISBN: 978-83-94629-75-5

37. O tych, którzy się rozwijali / Iwona Chmielewska. – Poznań : Media Rodzina, cop. 2013. – [40] s. : il. ; 30cm
ISBN: 978-83-72788-76-4

38. Obie / Justyna Bargielska, Iwona Chmielewska. – Lusowo : Wydawnictwo Wolno – Biuro Rachunkowe Eva, 2016. – [40] s : .il. ; 27 cm
ISBN: 978-83-94629-70-0

39. Oczy / Iwona Chmielewska. – Wrocław : Wrocławskie Wydawnictwo Warstwy, 2014. – [76] s. : il. ; 26 cm.
ISBN: 978-83-64841-28-6

40. Pamiętnik Blumki / Iwona Chmielewska. – Poznań : Media Rodzina, 2011. – [64] s. : il. ; 32 cm.
ISBN: 978-83-72785-72-5

41. Pan Nikt / Joanna Concejo. – Wrocław Format, 2022 , 53 s. : il. ; 33 cm
ISBN: 978-83-66789-22-7

42. Przybysz / Shaun Tan. – Warszawa : Kultura Gniewu, 2015. – [130] s. il. ; 32 cm
ISBN: 978-83-64858-25-3

43. Puste miejsce przy stole / Małgorzata MAUKO Korczak, Joanna Ambrozja Lewandowska, Marta Tomiak, Dasza Voronina, Karolina Jeske, Ada Augustyniak. – Lublin : Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN”, 2016. – [80] s. : il. ; 27 cm
ISBN: 978-83-65444-09-7

44. Tam, gdzie żyją dzikie stwory / tekst i il. Maurice Sendak. – Warszawa : Wydawnictwo Dwie Siostry, 2014. – [40] s. : il. kolor. ; 27 cm
ISBN: 978-83-63696-17-7

45. W kieszonce / Iwona Chmielewska. – Poznań : Media Rodzina, cop. 2015. – [64] s. : il. ; 27 cm
ISBN: 978-83-80080-44-7

46. Wielka historia małej kreski / Serge Bloch ; przeł. z fr. Katarzyna Skalska.  Poznań : „Zakamarki”, 2015. —  [85] s. : il. kolor. ;  26 cm
ISBN: 978-83-7776-120-5

47. Wielkie marzenia / Przemysław Wechterowicz . – Kraków : Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 2008 . – [44] s. : il. ; 40 cm
ISBN: 978-83-24009-24-4

48. Wiktor / Jacques & Lise ; z języka niderlandzkiego przełożyła Iwona Mączka. – Wrocław : Wydawnictwo Format, 2021 . – [43] strony : il. ; 34 cm
ISBN: 978-83-61488-17-0

49. Wojna / José Jorge Letria, André Letria ; przekład z języka portugalskiego Katarzyna Okrasko. –  Warszawa : Wydawnictwo Dwie Siostry, cop. 2021. –  [60] stron : il. ;  24 cm.
ISBN: 978-83-8150-101-9

50. Wróg / Davide Cali, Serge Bloch . – Poznań : Wydawnictwo Zakamarki, 2014 . – [58] s. : il. ; 31 cm
ISBN: 978-83-77760-80-2

51. Zgubiona dusza / Olga Tokarczuk, il. Joanna Concejo . – Wrocław : Wydawnictwo Format, 2017 . – [48] s. : il. ; 27 cm.
ISBN:  978-83-61488-74-3

Artykuły:

1. Edukacyjny potencjał książek obrazkowych na przykładzie twórczości Iwony Chmielewskiej / Anna Józefowicz . – Bibliogr. //  Kultura i Edukacja. – 2021, nr 1, s. 50-64
2. Emergent literacy, visual literacy i czytanie dialogowe. Potencjał edukacyjny i emancypacyjny książki obrazkowej w środowisku rodzinnym i przedszkolnym Małgorzata Cackowska . – Bibliogr. //  Problemy Wczesnej Edukacji. – 2016, nr 2, s. 102-113
3. Europejskie książki obrazkowe o migracjach – adresy, afekty, strategie, perspektywy / Marta Kowerko-Urbańczyk //  Czas Kultury. – 2022, nr 4, s. 104-117
4. Iwona Chmielewska – uzdrawianie sztuką / Aleksandra Batog, Magdalena Sikorska //  Poradnik Bibliotekarza. – 2013, nr 6, dod. „Świat książki dziecięcej”, nr 2, s. 3-5
5. Jak odróżnić książkę obrazkową od komiksu nie dzieląc włosa na czworo? / Jerzy Szyłak //  Poradnik Bibliotekarza. – 2021, nr 9, s. 11-18
6. Jak wykorzystać związek picturebooka z psychoanalizą : pogłębiona rozmowa / Jolanta Liczkowska-Czakyrowa //  Biblioterapeuta. – 2020, nr 2, s. 11-21
7. Jak zachwycić dzieci lekturami? Część 1, Picturebooki / Małgorzata Swędrowska //  Biblioteka w Szkole. – 2021, nr 5, s. 18-19
8. Książka, e-book, aplikacja; papier, czytnik, tablet – przemiany dziecięcej książki obrazkowej / Marta Woszczak //  W : Sztuka dziecięca i młodzieżowa a nowe media / pod redakcją Macieja Wróblewskiego, Elżbiety Kruszyńskiej, Aleksandry Szwagrzyk. – Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika, 2015. – S. 153-166
9. Książka obrazkowa – magiczna przestrzeń : o działaniach, celach i marzeniach Zespołu Interdyscyplinarnych Badań Książki Obrazkowej / Hanna Dymel-Trzebiatowska //  Poradnik Bibliotekarza. – 2021, nr 9, s. 19-20
10. Książka obrazkowa – książka przyszłości / Elżbieta Kruszyńska . – Bibliogr. //  Poradnik Bibliotekarza. – 2021, nr 9, s. 6-10
11. Książka obrazkowa jako katalizator wartości w literaturze dla młodego odbiorcy na przykładzie książek Iwony Chmielewskiej / Elżbieta Kruszyńska //  W : Literatura i inne sztuki w przestrzeni edukacyjnej dziecka / red. nauk. Alicja Ungeheuer-Gołąb, Urszula Kopeć . – Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016. – S. 321-329
12. Książka obrazkowa: próba porządkowania doświadczeń (czyli o genologii, słowografii i intymistyce logowizualnej) / Beata Śniecikowska //  Teksty Drugie. – 2022, nr 1, s. 47-67
13. Książki mówiące obrazem / Małgorzata Sierżęga //  Poradnik Bibliotekarza. – 2021, nr 11, s. 17-21
14. Książki obrazkowe – skarbnica inspiracji / Małgorzata Swędrowska //  Wychowanie w Przedszkolu. – 2021, nr 3, s. 32-36
15. O czytaniu dialogowym z wykorzystaniem książek obrazkowych / Małgorzata Cackowska . – Bibliogr. //  Poradnik Bibliotekarza. – 2023, nr 7-8, s. 16-19
16. O ilustracji w książkach dla dzieci / Anna Boguszewska //  Wychowanie w Przedszkolu. – 2012, nr 6, s. 17-19
17. O książce obrazkowej słów kilka tytułem wstępu / Michał Zając //  Biblioterapeuta. – 2020, nr 2, s. 9-10
18. Obraz jako element i wariant lektury. Na przykładzie „Dopóki niebo nie płacze” Iwony Chmielewskiej / Alina Brzuska-Kepa . – Bibliogr. //  Bibliotekarz Podlaski. – R. 22, nr 4 (2022), s. 373-394
19. Odkrywanie picturebooków Iwony Chmielewskiej – lekcja biblioteczna / Wiesława Budrowska //  Poradnik Bibliotekarza. – 2021, nr 9, s. 42-44
20. Opowiadanie obrazami… : z Krystyną Lipką-Sztarbałło o ilustracji, pracy na rzecz środowiska ilustratorów i książce obrazkowej / Hanna Diduszko //  Poradnik Bibliotekarza. – 2021, nr 9, s. 28-31
21. Picturebook – książka dla ludzi w każdym wieku / Iwona Chmielewska //  Konteksty. – 2014, nr 2, s. 109-115
22. Potencjał edukacyjny książek obrazkowych a dziecięcy odbiorcy i dorośli / Małgorzata Cackowska . – Bibliogr. //  Poradnik Bibliotekarza. – 2021, nr 9, s. 3-5
23. Potencjał edukacyjny książek obrazkowych na przykładzie realizacji warsztatów językowo-czytelniczych w ramach projektu „Za progiem” – wyprawy odkrywców / Małgorzata Centner-Guz . – Bibliogr. //  Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. – 2020, nr 2, s. 64-80
24. Poza granicami definicji : o książce obrazowej w Muzeum Książki Dziecięcej / Michał Czajkowski //  Poradnik Bibliotekarza. – 2021, nr 9, s. 21-25
25. Rola książki obrazkowej i książki ilustrowanej w przygotowaniu do odbioru narracji intermedialnej / Beata Gromadzka // W : Sztuka dziecięca i młodzieżowa a nowe media / pod redakcją Macieja Wróblewskiego, Elżbiety Kruszyńskiej, Aleksandry Szwagrzyk. – Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika, 2015. – S. 167-179
26. „Teatr” obrazów i słów – sztuka lektury książek obrazkowych (na przykładzie wybranych utworów Iwony Chmielewskiej) / Krystyna Zabawa //  W : Ikoniczne i literackie teksty w przestrzeni nowoczesnej dydaktyki / pod red. Anny Pilch, Marty Rusek. – Kraków : Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2015. – S. 113-129
27. To ptak! To samolot! To ikonotekst! Książka – komiks – picturebook (medium czy media?) / Jerzy Szyłak //  W : Komiks i jego konteksty / pod redakcją Izoldy Kiec i Michała Traczyka. – Poznań : Instytut Kultury Popularnej, 2014. – S. 11-22
28. Zabawy z książką obrazkową : scenariusz zajęć czytelniczych dla dzieci w wieku przedszkolnym / Aneta Bielaszka //  Biblioteka w Szkole. – 2019, nr 4, s. 26-27
29. Zanurzanie w świat symboli – książki dla najmłodszych / Anna Wasilewska . – Bibliogr. //  Problemy Wczesnej Edukacji. – 2012, nr 4, s. 74-84

 Opracowała:

Katarzyna Syguła-Skorupska
OCE PBW Filia w Kluczborku
01.10.2024 r.