Celem obserwacji zajęć jest podniesienie jakości pracy szkoły, analiza rozwoju wiedzy, umiejętności ( w tym umiejętności kluczowych) uczniów, badanie realizacji programów nauczania, inspirowanie i wspieranie nauczycieli w realizacji zadań dydaktycznych i wychowawczych, gromadzenie informacji w procesie ewaluacji i kontroli wybranych obszarów pracy szkoły, ukierunkowane pozyskiwanie informacji o rozwoju obserwowanych obszarów. W szkołach prowadzone są obserwacje : kontrolno-oceniające, doradczo-oceniające, diagnozujące, kontrolne (doraźne), obserwacje koleżeńskie, obserwacje zajęć innych niż lekcje, np. imprez, uroczystości, spotkań z rodzicami.
Zestawienie bibliograficzne „Obserwacja zajęć” opracowane zostało na podstawie baz Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Opolu, Biblioteki Narodowej oraz innych bibliotek pedagogicznych występujących w Katalogu Rozproszonych Bibliotek Polskich (KaRo). Bibliografia zawiera 47 opisów bibliograficznych książek i artykułów z czasopism. Materiał bibliograficzny uporządkowany został alfabetycznie, z podziałem na wydawnictwa zwarte i artykuły z czasopism. Książki dostępne w Pedagogicznej Bibliotece Wojewódzkiej w Opolu i/lub filiach oznaczone są sygnaturą.
Wydawnictwa zwarte :
1. Budowanie kultury jakości a wspomaganie nauczycieli w rozwoju zawodowym /Agnieszka Szplit // W : Twórcze wiązanie teorii i praktyki pedagogicznej : możliwości, wyzwania, inspiracje / red. nauk. Marta Kowalczuk-Walędziak, Alicja Korzeniecka-Bondar, Katarzyna Bocheńska-Włostowska. – Kraków : „Impuls”, 2014. – S. 137-149
2. Co i jak obserwować w klasie? / Edward C. Wragg. – Warszawa : „Żak”, 2001. – 202, [5] s. : il. ; 21 cm.
M 060294 (Nysa), M 183147, M 183155- M 183156 (Opole)
3. Hospitacje zajęć jako narzędzie wspomagania rozwoju nauczyciela akademickiego w roli dydaktyka // Anna Sajdak-Burska (Uniwersytet Jagielloński) // W: Rozwijanie kompetencji dydaktycznych nauczycieli akademickich : wybrane praktyki / redakcja naukowa Iwona Maciejowska, Anna Sajdak-Burska. – Kraków : Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, © copyright 2018. – S. 45-58
4. O samowprowadzających się zmianach – przez obserwacje koleżeńskie do zespołu uczącego się i oceniania kształtującego /Aleksandra Mikulska. – Bibliogr. // W : Ucząca się szkoła : od rozwoju jednostek do rozwoju wspólnoty / pod red. Grzegorza Mazurkiewicza. – Kraków ; Warszawa : Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego ; Ośrodek Rozwoju Edukacji, 2015. – S. 119-128
Dostępne w Internecie: https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/17207/mazurkiewicz_uczaca_sie_szkola_2015.pdf?sequence=1&isAllowed=y [Dostęp: 10.07.2023 r.]
M 213768-M 213769 (Opole)
5. Obserwacja i hospitacja lekcji jako elementy wspomagające rozwój zawodowy nauczyciela języków obcych / Agnieszka Szplit // W: Proces stawania się nauczycielem : teoria i praktyka / red. Andrzej Bogaj, Wanda Drożka. – Kielce : Wszechnica Świętokrzyska, 2010. – S. 153-163
M 202611 (Opole)
6. Obserwacja w diagnozowaniu kreatywności / Ewa Wiśniewska, Izabela Lebuda // W: Identyfikacja potencjału twórczego : teoria, metodologia, diagnostyka / red. Maciej Karwowski. – Warszawa : Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, 2009. – S. 175-196
M 211645-M 211646 (Opole)
Artykuły z czasopism :
7. Arkusz ewaluacyjny lekcji hospitowanej / Bożena Adamowicz // Języki Obce w Szkole. – 2002, nr 5, s. 138
Dostępne w Internecie: http://bc.ore.edu.pl/Content/70/2002_05_all.pdf [Dostęp: 10.07.2023 r.]
8. Arkusz obserwacji lekcji // Monitor Dyrektora Szkoły. – 2018, nr 7, s. 34
9. Arkusz obserwacji zajęć // Monitor Dyrektora Przedszkola .-2019 , [nr] 106 , s. 18-19
10. Arkusz obserwacji zajęć //Monitor Dyrektora Przedszkola .-2019 , [nr] 106 , s. 20
11. Arkusz obserwacji zajęć /Monitor Dyrektora Przedszkola .-2019 , [nr] 106 , s. 21-22
12. Arkusz obserwacji zajęć / Monitor Dyrektora Przedszkola .-2019 , [nr] 106 , s. 22-23
13. Autorefleksja na podstawie obserwacji lekcji / Barbara Romanowska-Kruszyńska // Języki Obce w Szkole. – 2002, nr 5, s. 139-143
Dostępne w Internecie: http://bc.ore.edu.pl/Content/70/2002_05_all.pdf [Dostęp: 10.07.2023 r.]
14. Badanie praktyki – praktykowanie badań / Wiesława Wantuch // Polonistyka. – 2011, nr 10, s. 44-48
15. Co to jest „spacer edukacyjny”? / Aleksandra Mikulska, Małgorzata Ostrowska // Hejnał Oświatowy. – 2019, nr 11, s. 3-6
Dostępne w Internecie: http://mcdn.edu.pl/wp-content/uploads/2019/11/HO11.pdf [Dostęp: 10.07.2023 r.]
16. Czy obserwacje zajęć awansującego nauczyciela muszą być zapowiedziane? /Małgorzata Celuch // Poradnik Dyrektora Przedszkola. – 2021, nr 99, s. 43-44
17. Determinanty kierowanego doskonalenia zawodowego nauczycieli w warunkach placówki wychowanie przedszkolnego / Angelika Barczyk-Nessel (Państwowa Uczelnia im. Stefana Batorego w Skierniewicach. Wydział Ekonomii i Administracji. Instytut Nauk Społecznych) // Lubelski Rocznik Pedagogiczny. – Vol. 38, nr 3 (2019), s. 207-220
Dostępne w Internecie: https://journals.umcs.pl/lrp/article/view/9621 [Dostęp: 10.07.2023 r.]
18. Ewaluacja wewnętrzna w szkole. Procedury i narzędzia /Klemens Stróżyński // Dyrektor Szkoły. – 2009, nr 12, dod. „Niezbędnik Dyrektora”, s. 2-24
19. Gromadzenie informacji o pracy nauczycieli // Dyrektor Szkoły. – 2008, nr 11, dod. „Niezbędnik Dyrektora” s. 12-15
20. Hospitacja diagnozująca, której celem jest obserwacja jednego dziecka w trakcie zajęć z całą grupą / Ewa Krzak // Twórczy Nauczyciel. – 2006, nr 12, s. 58-60
21. Hospitacje zajęć ukierunkowane na wspieranie rozwoju kompetencji nauczycieli akademickich / Anna Wach-Kąkolewicz ; Katedra Edukacji i Rozwoju Kadr. Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu // Edukacja Ekonomistów i Menedżerów : problemy, innowacje, projekty. – 2015, nr 2, s. 77-94
22. Jak zaplanować obserwacje pracy nauczycieli w roku 2010/2011? / Małgorzata Markiewicz // Doradca Dyrektora Szkoły. – 2010, nr 5, s. 46-47
23. Karty obserwacji lekcji / Anita Plumińska-Mieloch, Karina Rzepecka // Szkoła : miesięcznik dyrektora. – 2020, nr 3, s. 28-32
24. Kwestia priorytetów – co chcemy osiągnąć, szukając alternatywy dla tradycyjnej edukacji? / Joanna Obuchowska // Życie Szkoły. – 2020, nr 3-4, s. 40-43
25. Metoda obserwacji / Małgorzata Pomianowska // Dyrektor Szkoły. – 2019, nr 12, s. 23-25
26. Monitorowanie podstawy programowej : obowiązki dyrektora / Teresa Janicka-Panek // Przedszkole : miesięcznik dyrektora. – 2017, nr 2, s. 24-[27]
27. Obserwacja a hospitacja / Stefan Wlazło // Dyrektor Szkoły. – 2017, nr 12, s. 24-26
28. Obserwacja kształtowania kompetencji kluczowych // Małgorzata Nowak // Dyrektor Szkoły .-2018 , nr 11 , s. 24-26
29. Obserwacja lekcji istotnym elementem kształcenia nauczyciela /Tadeusz Mróz // Ruch Pedagogiczny. – 1993, nr 1-2, s. 118-129
30. Obserwacja metodą cień. – (Teczka nauczyciela) // Sygnał. – 2014, nr 10, s. 36-37
31. Obserwacja uczestnicząca / Bogdan Krawczyk // Nowa Szkoła. – 2010, nr 6, s. 20-23
32. Obserwacja w procesie oceny pracy Małgorzata Dutka-Mucha, Izabela Suckiel // Dyrektor Szkoły .-2019 , nr 12 , s. 76-80
33. Obserwacja w świetle nadzoru – rady dla dyrektora / Elżbieta Korczewska // Doradca Dyrektora Przedszkola. – 2010, nr 16, s. 20-21
34. Obserwacja zajęć i czynności wynikających z działalności statutowej przedszkola / Barbara Szeląg // Bliżej Przedszkola. – 2011, nr 5, s. 22-23
Dostępne w Internecie: https://blizejprzedszkola.pl/obserwacja-zajec-i-czynnosci-wynikajacych-z-dzialalnosci-statutowej-przedszkola,2,898.html# [Dostęp: 10.07.2023 r.]
35. Obserwacja zajęć przez dyrektora / Małgorzata Łoskot // Monitor Dyrektora Przedszkola. – 2020, nr 2, s. 18-22
36. Obserwacja zajęć z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej w ramach kontroli dyrektora / Małgorzata Łyszczarz // Monitor Dyrektora Przedszkola. – 2022, nr 5, dod. „Pedagogiczny Niezbędnik Dyrektora”, s. 35-39
37. Obserwacje koleżeńskie : na czym polegają, kiedy się je stosuje i do czego się przydają? /Maria Pecyna // Głos Pedagogiczny. – 2015, nr 73, s. 56-58
38. Obserwacje koleżeńskie w praktyce / Danuta Elsner // Dyrektor Szkoły. – 2019, nr 12, s. 20-22
39. Ocenianie kształtujące : OK – obserwacja : wzajemna koleżeńska obserwacja lekcji / Danuta Sterna // Hejnał Oświatowy. – 2016, nr 5, s. 24-26
40. Od diagnozy i samooceny do doskonalenia działalności pedagogicznej / Ryszard Kalamarz. – Zał. // Kwartalnik Edukacyjny. – 2004, nr 2, s. 39-57
41. Od obserwacji do zmiany / Małgorzata Borowska-Leszczyszyn // Dyrektor Szkoły 2017, nr 7, s. 64-66
42. Poznaj obowiązki dyrektora związane z obserwacją zajęć w przedszkolu / Mirosława Graf // Poradnik Dyrektora Przedszkola. – 2022, nr 111, s. 4-9
43. Profesjonalna wiedza nauczyciela – źródła i sposoby eksploatacji /Urszula Dernowska. – Bibliogr. // Ruch Pedagogiczny. – 2012, nr 3, s. 11-21
Dostępne w Internecie: https://wsp.edu.pl/profesjonalna-wiedza-nauczyciela-zrodla-i-sposoby-eksploatacji/ [Dostęp: 10.07.2023 r.]
44. Próba nowego spojrzenia na hospitację / Alfred Kampa // Dyrektor Szkoły. 2001, nr 11, s. 16-17
45. Przegnaj strach – zbuduj zaufanie /Aleksandra Ordońska – Cieślak // Nowe w Szkole. – 2003, nr 1, dod. „Kierowanie Szkołą”, s. 1
46. Przyjacielska hospitacja / Krystyna Strużyna // Głos Nauczycielski. – 2003, nr 5, s. 10
47. Trzy kategorie badań w dydaktyce matematyki / Wacek Zawadowski. – Bibliogr. // NiM. – 2002, nr 44, s. 31-32
48. Zakres czynności nauczycieli w procesie edukacji muzycznej w klasach I-III szkoły podstawowej /Katarzyna Wojciechowska // Wychowanie Muzyczne w Szkole. – 2007, nr 4, s. 18-25
Oprac. Ewa Bielecka – stażystka Powiatowy Urząd Pracy
Elżbieta Trojan – Regionalny Zespół Placówek Wsparcia Edukacji. Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Opolu
Aktualizacja: październik 2022 r.
Aktualizacja: lipiec 2023 r.
