Hetman Stanisław Żółkiewski – wystawa online i animacja

Jednym z Patronów Roku 2020 ustanowionych przez Sejm został Hetman Stanisław Żółkiewski, wybitny wódz pełniący szereg najważniejszych urzędów I Rzeczypospolitej.

W roku 400. rocznicy śmierci hetmana Stanisława Żółkiewskiego Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA zorganizowały wystawę „Hetman”, która miała być prezentowana przed Kordegardą. Galerią Narodowego Centrum Kultury. Ze względu na sytuację epidemiologiczną wystawa została przeniesiona do do przestrzeni wirtualnej i w niej  miała premierę. Można ją oglądać na platformie Google Arts & Culture  pod linkiem  https://tiny.pl/7k8l4. Historycznemu komentarzowi towarzyszą obrazy, mapy, ryciny i wizerunki Stanisława Żółkiewskiego. Z malarskich przedstawień na szczególną uwagę zasługują obrazy: „Stanisław Żółkiewski przedstawia królowi Zygmuntowi III na sejmie w 1611 roku pojmanych carów Szujskich” przypisywany Tomaszowi Dolabelli, malarzowi Wazów – z kolekcji w zamku w Podhorcach (obecnie w zbiorach Lwowskiego Muzeum Historycznego) oraz „Bitwa pod Kłuszynem”, pędzla Szymona Boguszowicza z pierwszej połowy XVII wieku. Znaczną część wystawy poświęcono Żółkwi i jej zabytkom.

Wystawie towarzyszy krótki film animowany, którego reżyserem jest Krzysztof Czeczot zaś narratorką – Danuta Stenka. Animacja „Hetman” opowiada o Żółkiewskim i bitwach, w których brał udział oraz jego mieście Żółkwi.  Graficzna koncepcja opiera się na ikonograficznych źródłach z epoki oraz przedstawieniach XIX i XX-wiecznych. Wizerunek hetmana wzorowany jest na portrecie nieznanego siedemnastowiecznego malarza ze zbiorów Muzeum Wojska Polskiego.

Stanisław Żółkiewski (1547-1620), po bitwie pod Byczyną w 1588 został hetmanem polnym koronnym W 1595 r. uczestniczył w zwycięskiej bitwie pod Cecorą. Podczas wojny moskiewskiej brał udział w oblężeniu Smoleńska, a 4 lipca 1610 r. w bitwie pod Kłuszynem pokonał siedmiokrotnie liczniejsze oddziały Dymitra Szujskiego i zmusił bojarów moskiewskich do wyboru królewicza Władysława na cara. We wrześniu tego roku wkroczył do Moskwy. Wojnę tę opisał w pamiętniku pt. „Początek i progres wojny moskiewskiej”. Na sejmie 1611  prezentował królowi i izbie poselskiej zdobyte sztandary moskiewskie i zdetronizowanego cara Wasyla Szujskiego. W 1618 roku Żółkiewski został hetmanem wielkim koronnym, rok później kanclerzem. Zginął na polu bitwy pod Cecorą w potyczce z Turkami i Tatarami. Na jego nagrobku, który stanął w prezbiterium kolegiaty św. Wawrzyńca w Żółkwi wykuto łaciński cytat z „Eneidy”: „Powstanie kiedyś z kości naszych mściciel”), który potem odnoszono do  prawnuka hetmana – króla Jana III Sobieskiego.

Zapraszamy również do obejrzenia dzieł autorstwa Stanisława Żółkiewskiego i wydawnictw poświęconych Hetmanowi w zbiorach Biblioteki Narodowej (POLONA)