Edukacja leśna

“Nie ma takiego opisu czy zdjęcia w książce, które mogłyby zastąpić obserwowanie drzewa w rzeczywistości oraz życia, które je otacza, w prawdziwym lesie. W tych drzewach jest coś, co przemawia bezpośrednio do naszej duszy, coś, czego nie jest w stanie zaoferować nam żadna książka czy muzeum. Lasy uzmysławiają nam, że to nie tylko zbiór drzew, lecz sieć małych, wzajemnie powiązanych żyć”.   Maria Montessori

 

Edukacja leśna obejmuje głównie zagadnienia służące uświadomieniu dzieciom i młodzieży znaczenia lasów dla środowiska życia człowieka, zasad funkcjonowania ekosystemów leśnych, racjonalnego użytkowania zasobów leśnych, znaczenia zawodowej pracy leśników oraz zagrożenia przyrody i jej ochrony. Leśne przedszkola są alternatywną formą wczesnej edukacji, która odbywa się w przestrzeni lasu z wykorzystaniem dostępnych w przyrodzie, naturalnych materiałów edukacyjnych. Dzięki bliskiemu kontaktowi z naturą dzieci rozwijają zdolności motoryczne, wrażliwość polisensoryczną, pomysłowość i umiejętność kontemplatywnej i krytycznej obserwacji, samodyscyplinę i współpracę. Koncepcja Leśnych Szkół (Forest Schools) pochodzi ze Skandynawii, gdzie powstała w latach 50. XX wieku jako metoda prowadzenia wśród dzieci i młodzieży edukacji przyrodniczej. Koncepcja ta została przeniesiona w latach 90. do Wielkiej Brytanii.

Zestawienie bibliograficzne „Edukacja leśna” zostało przygotowane na podstawie baz Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Opolu oraz baz bibliotek zgromadzonych w KARO – Katalogu Rozproszonych Bibliotek Polskich. Bibliografia ujmuje 131  opisów bibliograficznych książek i artykułów z czasopism. Materiał bibliograficzny został uporządkowany alfabetycznie według tytułów publikacji, z podziałem na wydawnictwa zwarte oraz artykuły z czasopism. Książki dostępne w PBW w Opolu i/lub filiach oznaczone zostały sygnaturami. Materiał adresowany jest do szerokiego grona pedagogów, nauczycieli, w tym nauczycieli przedszkoli,  edukacji wczesnoszkolnej, wychowawców, rodziców kształtujących u dzieci i młodzieży świadomość ekologiczną, odpowiedzialne postawy wobec środowiska leśnego, wrażliwość na piękno i bogactwo przyrodnicze lasów, znaczenie lasów dla funkcjonowania przyrody i życia człowieka.

Wydawnictwa zwarte :

1. Abc edukacji leśnej / [red. Wawrzyniec Milewski]. – Warszawa : Centrum Informacyjne Lasów Państwowych : na zlec. Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych, 2007. – 143 s. : il. kolor. ; 24 cm

* Dostępne w Internecie  htps://www.lasy.gov.pl/pl/informacje/publikacje/dla-nauczycieli/abc-edukacji-lesnej-1/abc-edukacji-lesnej.pdf [dostęp: 30.11.2021 r.]

2. Autonomicznie ukształtowane środowisko leśnych przedszkoli – “Waldkindergaerten” w Niemczech / Maria Pieprzyk ; Wydział Studiów Edukacyjnych. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu // W: Przyszłość edukacji – edukacja przyszłości / red. nauk. Wojciech Welskop ; [Wyższa Szkoła Biznesu i Nauk o Zdrowiu]. – Łódź : Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Biznesu i Nauk o Zdrowiu, 2014. – S. 221-226

* Dostępne w Internecie https://docplayer.pl/1974758-Przyszlosc-edukacji-edukacja-przyszlosci.html [dostęp: 30.11.2021 r.]

3. Edukacja leśna jako innowacja pedagogiczna / Ilona Mrowińska. – Warszawa : Centrum Informacyjne Lasów Państwowych : na zlec. Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych, 2008. – 36 s., [4] s. tabl. : il. (w tym kolor.) ; 21 cm.

4. Edukacja leśna na co dzień / Jacek Zadura ; [Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Leśnictwa i Drzewnictwa, Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych]. – Warszawa : Wydawnictwo „Świat”, 2008. – 10, [1] s., [4] s. tabl. : fot. ; 21 cm.

5. Edukacja leśna przedszkolaków / Iwonna Zaborowska. – Warszawa : Centrum Informacyjne Lasów Państwowych : na zlec. Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych, 2009. – 35, [1] s., [8] s. tabl. : il. kolor. ; 21 cm.

6. Edukacja leśna : stan obecny i perspektywy / Ryszard Kapuściński. – Warszawa : Centrum Informacyjne Lasów Państwowych : na zlec. Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych, 2003. – 26, [1] s., [4] s. fot. kolor. ; 21 cm.

7. Edukacja leśna w praktyce / Dorota Zawadzka. – Warszawa : Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, 2002. – 108 s. : il. kolor. ; 18 cm.

8. Historia lasów i leśnictwa w edukacji leśnej społeczeństwa / Paweł Jerzy Górski. – Warszawa : Centrum Informacyjne Lasów Państwowych : na zlec. Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych, 2005. – 46, [1] s., [8] s. tabl. kolor. ;  21 cm.

9. Jak przeprowadzić lekcję w lesie? / Hanna Będkowska. – Warszawa : – 38 s., [8] s. tabl. kolor. : fot., rys. ; 21 cm.

10. Las i edukacja leśna bez barier : kształtowanie postaw ekologicznych / pod red. Dariusza Anderwalda. – Rogów : Leśny Zakład Doświadczalny SGGW. Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej, 2010. – 286 s. : il. kolor ; 21 cm.

11. Las, tajemnice… i przedszkolaki : poradnik dla nauczycieli wychowania przedszkolnego w zakresie edukacji leśnej / [oprac. merytoryczne i koordynacja projektu Ewa Majewska ; propozycje metodyczne i konsultacja Jolanta Herman, Iwona Grygorowicz, Hanna Wasilewska ; rys. Jolanta Herman, Piotr Lewiński]. – Białystok : Fundacja Ekonomistów Środowiska i Zasobów Naturalnych, [2009]. – 31 s. : il. (w tym kolor.) ; 24 cm.

12. Lasoterapia  /Katarzyna Simonienko. – Wydanie I. – Bielsko-Biała : Wydawnictwo Dragon, 2021. – 238, [1] strona : ilustracje kolorowe ; 22 cm.

M 221050-M M 221052 (Opole)

13. Lasoterapia z dziećmi / Agata Preuss, Dorota Zaniewska. – Wydanie I. – Bielsko-Biała :Wydawnictwo Dragon, copyright 2022. – 221, [3] strony  :  ilustracje ;22 cm.

M 65467 KK (Kędzierzyn-Koźle), M 060803 (Kluczbork), M 070668 (Nysa)

14. Lekcje w lesie czyli praktyczne formy edukacji leśnej : materiały dla prowadzącego zajęcia. Cz. 2 / Joanna Zalejska-Niczyporuk ; [il. Rafał Walendowski, Joanna Zalejska-Niczyporuk]. – Gołuchów : Ośrodek Kultury Leśnej, 2009. – Teka (broszura i 20 k. dwustr.) : fot., il. ; 30 cm.

15. Leśne szkoły – nowe kompetencje zawodowe nauczycieli wiejskich szkół /Olga Zamecka-Zalas. – Bibliogr. // W: Wielowymiarowość współczesnej edukacji dziecka / red. nauk. Joanna Juszczyk-Rygałło. – Częstochowa : Wydawnictwo Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, 2015. – S. 233-245

M 218272 (Opole)

16. Leśnik gospodarzem lasu : program edukacyjny / Hanna Będkowska. – Rogów : Leśny Zakład Doświadczalny SGGW. Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej, 2004. – 96 s. : il. ; 30 cm.

17. Leśnik gospodarzem lasu : scenariusze zajęć edukacyjnych. Cz. 1 / Szymon Paprocki. – Warszawa : Centrum Informacyjne Lasów Państwowych : na zlec. Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych. 2007. – 43 s. ; 21 cm.

Dostępne w Internecie: https://www.lasy.gov.pl/pl/edukacja/dla-nauczycieli/scenariusze-zajec-dla-szkoly-podstawowej/w-terenie/lesnik-gospodarzem-lasu [dostęp: 30.11.2021]

18. Metody edukacji leśnej / Ilona Mrowińska, Paweł Mrowiński. – Warszawa : Centrum Informacyjne Lasów Państwowych : na zlec. Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych, 2004. – 47, [1] s. : il. ; 21 cm.

Dostępne w Internecie https://www.lasy.gov.pl/pl/informacje/publikacje/dla-nauczycieli/abc-edukacji-lesnej-1/abc-edukacji-lesnej.pdf  [dostęp: 30.11.2021 r.]

19. Młody turysta : przewodnik edukacyjny / [tekst: Joanna Müller] ; Nadleśnictwo Czaplinek. – Kwidzyn : Vega Studio Adv. Tomasz Müller, 2020. – 24 strony : fotografie, ilustracje ; 17 cm.

20. Nadleśnictwo Opole / [tekst, opracowanie merytoryczne i redakcja Marek Bocianowski, Maciej Pypłacz, Norbert Król, Andrzej Walczak]. – Opole : Nadleśnictwo Opole, 2009. – 23 s. : fot. , mapa ; 15 x 21 cm.

21. Ochrona lasu w edukacji leśnej / Aleksander Sawczuk, Maria Sawczuk. – Warszawa : Centrum Informacyjne Lasów Państwowych : na zlec. Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych, 2005. – 43, [1] s., [8] s. tabl. kolor. ; 21 cm.

22. Rośliny na ścieżce dydaktycznej i Leśna Szkoła / Małgorzata Bręczewska ; Wielkopolski Park Narodowy. – Poznań : Bogucki Wydawnictwo Naukowe, copyright 2020. – 64 s. : fot. ; 21 cm.

23. Treści edukacji leśnej oraz ich realizacja / Ilona Mrowińska, Paweł Mrowiński. – Warszawa : Centrum Informacyjne Lasów Państwowych : na zlec. Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych, 2003. – 36 s., [8] s. fot. kolor. ; 21 cm.

Dostępne w Internecie https://www.lasy.gov.pl/pl/informacje/publikacje/dla-nauczycieli/abc-edukacji-lesnej-1/abc-edukacji-lesnej.pdf  [dostęp: 30.11.2021 r.]

24. Współczesne ujęcia zabawy dzieci : w stronę naturalnych przestrzeni zabaw = Contemporary approaches to children’s play : towards natural playscapes / Agnieszka Janik ; Instytut Pedagogiki. Uniwersytet Wrocławski // W: Dziecko w sytuacjach uczenia się : stan i perspektywy badań / redakcja naukowa Joanna Malinowska, Elżbieta Jezierska-Wiejak. – Wrocław : Oficyna Wydawnicza Atut – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, 2015. – S. 209-227

Dostępne w Internecie https://www.bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/publication/94419/edition/89095/content  [dostęp: 30.11.2021 r.]

25. Współpraca leśnika i nauczyciela w edukacji leśnej / Arleta Poręba-Konopczyńska. – Warszawa : Centrum Informacyjne Lasów Państwowych : na zlec. Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych, 2004. – 42 s. : il. ; 21 cm.

26. Wycieczka do lasu : przewodnik dla dzieci i młodzieży oraz nauczycieli / [oprac. Beata Antoszewska]. – Kielce : Agencja “JP” : na zlec. Ligi Ochrony Przyrody, 2010. – [119] s. : il. kolor. ; 30 cm

27. Wystawy w edukacji leśnej / Barbara Czołnik. – Warszawa : Centrum Informacyjne Lasów Państwowych : na zlec. Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych, 2005. – 36 s., [8] s. tabl. kolor. :  il. ;  21 cm.

28. Zabawy i zabawki w edukacji leśnej / Barbara Czołnik. – Warszawa : Centrum Informacyjne Lasów Państwowych : na zlec. Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych, 2006. – 36 s., [12] s. tabl. kolor. : il. ; 21 cm.

29. Zasady zachowania się w lesie / Joanna Liszewska. – Warszawa : Green House Publishing, copyright 2017. – 32 s. : il., fot. ; 30 cm.

30. Życie w drzewie : o ekologicznej roli drzew : broszura edukacyjna dla nauczyciela / [opracowanie merytoryczne i zajęcia edukacyjne: Katarzyna Walowska, Monika Bielec ; ZOO Wrocław sp. z o.o.]. – Wrocław ; [Wilczyn] : Studio Plan Anna Dębska, [2020]. – 23 s. : il. ; 30 cm.

Artykuły z czasopism :

31. Biblioteczna lekcja w środku lasu / Katarzyna Wituś // Biblioteka Publiczna. – 2019, nr 9, s. 42

32. Co nam daje las – edukacja przyrodniczo-leśna w powiecie poznańskim / Magdalena Kugiejko (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych. Katedra Turystyki i Rekreacji) // Badania Fizjograficzne. Seria A, Geografia Fizyczna. 2081-6014. R. 9 (2018), s. 87-99

33. Co to za drzewo? / Katarzyna Kulus// Biologia w Szkole. –2017, nr 4, s. 46-50.

34. Co w lesie piszczy? O leśnych przedszkolach na świecie i w Polsce / Magdalena Christ // Meritum. – 2023, nr 2, s. 20-27

Dostępne w Internecie: https://newmeritum.mscdn.pl/2023/08/22/co-w-lesie-piszczy-o-lesnych-przedszkolach-na-swiecie-i-w-polsce/   [Dostęp   04.10.2023 r.]

35. Czego uczy nas las? / Urszula Zajączkowska ; rozm. przepr. Paulina Chołda // Charaktery. – 2021, nr 5, s. 20-26

36. Czy w lesie są schematy, czyli czy można przyporządkować zwierzęta do poszczególnych warstw? / Hanna Będkowska // Przyroda Polska. – 2021, nr 5, dod. Biuletyn EKO-edukacyjny. – 2021, nr 5, s. 2-3

37. Czysty las – leśna edukacja / Krystyna Małysiak, Barbara Mizia // Wychowanie w Przedszkolu. – 2014, nr 5, s. 38-41

38. Czysty las : rozwijanie zainteresowań przyrodniczych / Krystyna Małysiak, Mizia Barbara // Wychowanie w Przedszkolu. – 2013, nr 5, s. 40-44

39. Do lasu po zdrowie /Krzysztof Fronczak // Przyroda Polska. – 2019, nr 7, s. 4-5

40. Drzewa naszych lasów /Hanna Będkowska // Przyroda Polska. – 2018, nr 11, dod. „Dodatek EKO-edukcyjny”, s. 2-3

41. Dzieci poznają las / Hanna Będkowska // Przyroda Polska. – 2020, nr 7, dod. „Biuletyn EKO-edukacyjny”, s. 2-3

42. Dzieci poznają las /Hanna Będkowska // Przyroda Polska. – 2020, nr 6, dod. “Biuletyn EKO-edukacyjny”, s. 2-3

43. Edukacja leśna : (bibliografia w wyborze) / Elżbieta Trojan // Wychowawca. – 2021, nr 10, s. 4

44. Edukacja leśna elementem edukacji ekologicznej / Wojciech Wieciński ; rozm. przepr. Jan A[dam] Malinowski // Wychowanie na co Dzień. 1996, nr 3, s. 6-7

45. Edukacja leśna społeczeństwa /Andrzej Grzywacz // Wychowanie na co Dzień. – 1996, nr 3, s. 8-11

46. Edukacja leśna wsparciem kształcenia szkolnego / Anna Strumińska-Doktór (Państwowa Uczelnia Zawodowa im. Ignacego Mościckiego w Ciechanowie), Małgorzata Jagodzińska (Państwowa Uczelnia Zawodowa im. Ignacego Mościckiego w Ciechanowie) // Studia Ecologiae et Bioethicae. [T.] 16, [nr] 4 (2018), s. 67-76

47. Edukacja przyrodniczo-leśna osób dorosłych w Czechach / Artur Sawicki // Aura. – 2023, nr, 2 s. 12-13

48. Edukacyjne i rekreacyjne funkcje leśnych ogrodów botanicznych / Joanna Pietrzak-Zawadka (Instytut Nauk Leśnych. Politechnika Białostocka), Jan Zawadka (Instytut Ekonomii i Finansów. Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie) // Turystyka i Rozwój Regionalny.  – Nr 13 (2020), s. 127-137

Dostępne w Internecie http://sj.wne.sggw.pl/pdf/TIRR_2020_n13.pdf  [dostęp 30.11.2021 r.]

49. Edukacyjne walory zajęć prowadzonych w lesie /Aneta Baranowska // Wychowawca. – 2016, nr 4, s. 10-11

50. Ekosystem łąki – scenariusze zajęć terenowych /Elżbieta Buchcic, Mirosława Parlak, Ilona Żeber-Dzikowska // Nauczanie Początkowe. – 2014/2015, nr 1, s. 77-87

51. Funkcjonowanie leśnych przedszkoli – “Waldkindergaerten” – w Niemczech a obraz dzieciństwa we współczesnym świecie / Maria Pieprzyk ; Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.- Bibliogr. // Kultura, Społeczeństwo, Edukacja. – 2015, nr 1, s. 121-134

Dostępne w Internecie http://cultsoc.home.amu.edu.pl/wp-content/uploads/2020/01/KSEnr7.pdf   [dostęp 30.11.2021 r.]

52. Iglaste czy liściaste? /Marta Jelonek // Bliżej Przedszkola. – 2020, nr 9, s. 37-39

Dostępne w Internecie https://blizejprzedszkola.pl/iglaste-czy-lisciaste-pbp-dzieci-mlodsze-numer-1,2,9247.  [dostep 30.11.2021 r.]

53. Jak nie zgubić się w lesie? /Krzysztof Fronczak // Przyroda Polska. – 2019, nr 8, s. 4-5

54. Jak rośnie las? // Bliżej Przedszkola. – 2019, nr 4, s. 46-49

55. Jesienna wyprawa do lasu / Małgorzata Sasin // Wychowawca. – 2021, nr 10, s. 27

56. Koncepcja pedagogiczna i program leśnych przedszkoli na przykładzie przedszkola w Lipsku na terenie Niemiec /Agnieszka Janik. – Bibliogr. // Problemy Wczesnej Edukacji. – 2015, nr 4, s. 132-142

Dostępne w internecie https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Problemy_Wczesnej_Edukacji_Issues_in_Early_Education/Problemy_Wczesnej_Edukacji_Issues_in_Early_Education-r2015-t11-n4(31)/Problemy_Wczesnej_Edukacji_Issues_in_Early_Education-r2015-t11-n4(31)-s132-142/Problemy_Wczesnej_Edukacji_Issues_in_Early_Education-r2015-t11-n4(31)-s132-142.pdf   [dostęp 30.11.2021 r.]

57. Krąg tematyczny – las /Beata Kozłowska // Wychowanie w Przedszkolu. – 2019, nr 2, s. 56-59

58. LAS i jego znaczenie / Małgorzata Jabłońska // Wychowanie w Przedszkolu.- 2005, nr 8, s. 32-34. 41.

59. Las jako przestrzeń wielostronnej aktywności edukacyjnej (scenariusze zajęć) /Mirosława Parlak // Nauczanie Początkowe. – 2014/2015, nr 1, s. 73-76

60. Las jesienią : scenariusz zajęć dla uczniów klas I szkoły podstawowej / Ewa Kowalska // Wychowawca. – 2019, nr 10, s. 33

61. “Las – nasz wspólny dom” :projekt edukacyjny Przedszkola Publicznego nr 33 “Karolinka” w Opolu /Marek Bocianowski, Marta Malinowska // Zielona Planeta. – 2013, nr 6, s. 23-25

62. Las pełen bezpieczeństwa : (leśne przedszkole) / Michał Napiórkowski // Wychowawca. – 2021, nr 10, s. 15-17

63. LAS to płuca świata / Katarzyna Nowicka, Grażyna Podżorska // Wychowanie w Przedszkolu. – 2002, nr 9, s. 563-564.

64. Lasy – bogactwo różnorodności i ich znaczenie / Małgorzata Falencka- Jabłońska // Aura. – 2011, nr 5, s. 10-13

65. Lasy zielonogórskie jako przestrzeń wypoczynku i edukacji / Marek Maciantowicz // Turystyka w Regionie. Nr 1 (2008), s. 59-70

66. LATO leśnych ludzi : propozycje zabaw, ćwiczeń, gier terenowych, które pozwolą dzieciom zapoznać się z życiem lasu / Monika Szala // Wszystko dla Szkoły. – 2000, nr 7/8, s. 8-9.

67. Lekcje środowiska społeczno-przyrodniczego w lasach w różnych porach roku /Ingrid Paśko // Życie Szkoły. – 1997, nr 7, s. 405-410

68. Leśna edukacja w Bawarii – wrażenia z Weltwald / Piotr Tryjanowski // Biologia w Szkole. – 2023, nr 2, s. 28-29

69. Leśna edukacja w zimie. Warsztaty ekologiczne dla gimnazjum /Jadwiga Graczyk. – Rys. // Aura. – 2002, nr 2, dod. “Dodatek ekologiczny dla szkół” nr 89, s. 4-5

70. Leśna  przygoda / Joanna Jastrzębska. // Pochodnia. – 2009, nr 9, s. 11-12.

71. Leśna Szkoła – przestrzeń edukacyjna poza budynkiem szkolnym /Elżbieta Tołwińska-Królikowska // Meritum. – 2013, nr 1, s. 57-61

72. “Leśna szkoła” w Birmingham /Ewa Skwarka // Wychowanie w Przedszkolu. – 2013, nr 3, s. 16-17

73. Leśne dzieci w tunelu do Australii : przedszkole w środku lasu / Zuzanna Bukłaha // Gazeta Wyborcza (Wyd. zasadnicze). – 2018, nr 226, dod. Magazyn Warszawa, s. 14-15

74. Leśne Echo na ósemkowej polanie – uroczyste otwarcie Leśnego Laboratorium pod chmurką (konspekt zajęć) / Agnieszka Bukowińska // Wychowanie w Przedszkolu. – 2021, nr 2, s. 45-47

75. Leśne lekcje /Aleksandra Kubala-Kulpińska // Biologia w Szkole z Przyrodą2018, nr 3, s. 36-40

76. Leśne lekcje /Aleksandra Kubala-Kulpińska // Życie Szkoły. – 2018, nr 1, s. 40-44

77. Leśne przedszkola /Monika Litwinow // Bliżej Przedszkola. – 2020, nr 3, s. 6-10

78. Leśne przedszkola : (bibliografia w wyborze) / Elżbieta Trojan // Wychowawca. – 2021, nr 10, s. 29

79. Leśne przedszkola jako sposób przeciwdziałania zespołowi deficytu natury /Magdalena Christ. – Bibliogr. // Chowanna. – T. 1 (2018), s. 199-218

80. Leśne przedszkole jako alternatywna forma wczesnej edukacji / Justyna Szlaużys // Parezja. – 2019, nr 2, s. 94-107

Dostępne w Internecie https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/9378/1/Parezja_2_2019_J_Szlauzys_Lesne_przedszkole_jako_alternatywna_forma_wczesnej_edukacji.pdf  (Dostęp 30.11.2021 r.)

81. Leśni przyjaciele : scenariusz zajęć dla dzieci młodszych / Paulina Mochniej //  Bliżej Przedszkola. – 2022, nr 10, s. 43-45

82. Miejsce edukacji leśnej w procesie kształcenia w świetle doświadczeń Nadleśnictwa Babki / Joanna Ziemkowska // Wychowanie na co Dzień. – 2014, nr 6, s. 46-48

83. Nauka poszła w las / Sylwia Kawalerowicz // Polityka. – 2016, nr 21, s. 104-106

84. Nauka w lesie / Anna Jakubiec //  Wczesna Edukacja. – 2022, nr 3, s. 24-26

85. Niesamowity świat lasów bagiennych / Monika Litwionow-Cieślewicz. – Bibliogr. //  Wychowanie w Przedszkolu. – 2023, nr 1, s. 16-21

86. O CZYM marzy las : zabawy i zajęcia w grupie pięciolatków/ Henryka Scendo // Wychowanie w Przedszkolu. – 2008, nr 3, s. 43-45.

87. O edukacji przyrodniczo-leśnej dzieci i młodzieży w Łącku /Joanna Doliwa, Bartosz Wasilewski // Meritum. – 2018, nr 2, s. 27-30

88. O jodle pospolitej / Marek Stajszczyk // Biologia w Szkole. –2016, nr 6, s. 16-21.

89. O tym, jak dzieci z rodzicami las odwiedziły i co tam ciekawego zobaczyły /Agata Wodyk // Bliżej Przedszkola. – 2017, nr 7-8, s. 56-59

90. O zachowaniu na łonie natury : zajęcia terenowe dla uczniów klas I-III szkoły podstawowej /Hanna Będkowska // Przyroda Polska. – 2013, nr 5, dod. “Biuletyn EKO-edukacyjny”, s. 2-3

91. Ochrona lasu – ważnym zadaniem edukacyjnym /Lubomira Domka // Wychowanie na co Dzień. – 1996, nr 7/8, s. 20-22

92. ODGŁOSY lasu / Anna Poroszewski // Wychowanie w Przedszkolu. – 2007, nr 4, s. 28-29.

93. Otwarte drzwi do przedszkolnego lasu : scenariusz międzyprzedszkolnej imprezy integracyjnej /Agnieszka Bukowińska // Wychowanie w Przedszkolu. – 2019, nr 3, s. 31-34

94. Owady leśne. Światowy Dzień Lasu :scenariusz imprezy plenerowej dla uczniów klas starszych /Agnieszka Radomyska // Świetlica w Szkole. – 2011, nr 2, s. 16

95. Pedagogika przeżyć / Rafał Ryszka. – Bibliogr. // Wychowawca. – 2021, nr 10, s. 7-8

96. Podglądanie przyrody /Iwona Brylińska // Przedszkolne ABC. – 2017, nr 3, s. 16-18

97. Postawy kształtowane w edukacji przyrodniczo-leśnej /Krzysztof Będkowski . – Bibliogr. // Edukacja Biologiczna i Środowiskowa. – 2004, nr 2-3, s. 73-77

98. Poznajemy las i jego mieszkańców /Grażyna Włudarska // Edukacja Przyrodnicza w Szkole Podstawowej. – 2001, nr 1-2, s. 145-170

99. Poznajmy i chrońmy las oraz jego mieszkańców /Halina Kołaczyk // Edukacja Przyrodnicza w Szkole Podstawowej. – 2004, z. 3-4, s. 151-156

100. Poznajemy znaczenie lasów : scenariusz lekcji przyrody w nauczaniu zintegrowanym /Teresa Zielonka // Aura. – 2004, nr 2, dod. “Dodatek ekologiczny dla szkół” nr 113, s. 1-2

101. Przedszkola leśne : edukacja w zgodzie z naturą / Agnieszka Kudraszaw // Monitor Dyrektora Przedszkola. – 2016, nr 69, s. 10-14

102. Przedszkolaki do lasu / Agata Preuss // Meritum. – 2023, nr 2, s. 48-55  Dostępne w Internecie: https://newmeritum.mscdn.pl/wp-content/uploads/2023/08/Preuss.pdf  {Dostęp: 04.10.2023 r.]

103. Przedszkole w lesie / Ryszka, Rafał // Wychowawca. – 2015, nr 7-8, s. 38-41

104. Przyczynek do poznania potencjału mediów społecznościowych w edukacji leśnej : edukacji leśnej / Radosław Lewoń (Zamiejscowy Wydział Leśny Politechniki Białostockiej w Hajnówce), Ewa Pirożnikow (Zamiejscowy Wydział Leśny Politechniki Białostockiej w Hajnówce) // Leśne Prace Badawcze : kwartalnik Instytutu Badawczego Leśnictwa. – Vol. 80, z. 2 (2019), s. 159-166

105. PRZYJACIELE drzew / Leonarda Stawiarz // Wychowanie w Przedszkolu. – 2007, nr 9, s. 34-35

106. PRZYJACIELE lasu / Anna Kuligowska // Wychowanie w Przedszkolu. – 2004, nr 8, s. 35-37

107. Rola edukacji przyrodniczo-leśnej w ograniczeniu negatywnych skutków turystyki i rekreacji w środowisku leśnym / Sandra Wajchman ; Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu. Wydział Leśny. Katedra Urządzania Lasu // Folia Turistica. Nr 34 (2015), s. 109-122

108. Rola zajęć terenowych w nauczaniu przyrody /Alina Gębarowska // Edukacja Przyrodnicza w Szkole Podstawowej. – 2008, z. 1-4, s. 311-321

109. Rośliny lasów /Hanna Będkowska // Przyroda Polska. – 2018, nr 9, dod. “Biuletyk EKO-edukacyjny”, s. 2-3

110. Rozpoznajemy drzewa. Lipy, grab i buk /Beata Janczak // Biologia w Szkole z Przyrodą. – 2010, nr 1, s. 58-65

111. Spacer po jesiennym lesie – jak zwierzęta leśne przygotowują się do zimy? Spotkanie z leśniczym – scenariusz zajęć dla dzieci 5-,6-letnich /Agnieszka Grychtoł // Wiadomości Przedszkolaka. – 2007, nr 10, s. 2-3

112. Spotkanie w lesie / Beata Ryszka // Świetlica w Szkole. – 2019, nr 4, s. 32

113. Struktura ekosystemu leśnego. Konspekt zajęć terenowych /Beata Żelwetro. – Tab., wykr. – Bibliogr // Biologia w Szkole. – 2003, nr 3, s. 160-164

114. Śladami leśnej architektury / Krzysztof Fronczak // Przyroda Polska. – 2020, nr 12, s. 24-25

115. Święto Lasu : doskonała okazja do edukacji przyrodniczej w terenie / Agnieszka Bukowińska // Wychowanie w Przedszkolu. – 2019, nr 3, s. 26-30

116. Uczenie się całościowe w leśnych przedszkolach “Waldkindergarten” w Niemczech /  Maria Pieprzyk ; Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. – Bibliogr. // Studia Edukacyjne. – Nr 32 (2014), s. 123-134

117. W lesie : scenariusz zajęć świetlicowych / Paulina Cysak //  Świetlica w Szkole. – 2022, nr 1, s. 30-31

118. W jesiennym lesie /Alina Jakubowska // Życie Szkoły. – 2015, nr 8, s. 33-36

119. Wartości lasu / Krzysztof Fronczak // Przyroda Polska. – 2011, nr 12, s. 6-7

120. Wielofunkcyjna rola lasu : scenariusz lekcji przyrody dla klasy VI /Joanna Rostkowska // Aura. – 2005, nr 2, dod. “Dodatek ekologiczny dla szkół” nr 125, s. 10

121. Wyniki wstępnych badań nad edukacją w leśnych kompleksach promocyjnych /Przemysław Krzemiński // Edukacja Biologiczna i Środowiskowa. – 2009, nr 3, s. 21-28

122. Wyprawa do niezwykłego lasu : scenariusz zajęć dydaktyczno-wychowawczych dla klasy III / Izabela Faleńczyk // Wychowawca. – 2021, nr 10, s. 28-29

123. Z czym do kornika? /Krzysztof Fronczak // Przyroda Polska. – 2018, nr 5, s. 4-5

124. Zabawy i gry ruchowe w terenie leśnym, formą programowania treningu zdrowotnego.Cz. 3 /Adam Jurczak [et al.] // Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne. – 2018, nr 2, s. 66-70

125. Zabawy i gry ruchowe w terenie leśnym pomysłem na lekcje wychowania fizycznego w terenie naturalnym.Cz. 4 /Mariusz Ozimek, Adam Jurczak, Piotr Dobosz // Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne. – 2018, nr 3, s. 52-59

126. Zabawy w lesie /Magdalena Syguła-Iwaniuk // Świetlica w Szkole. – 2017, nr 6, s. 12-13

127. Zagadnienia dotyczące lasu i leśnictwa w aktualnej podstawie programowej dla przedszkola i szkoły podstawowej w Polsce = orests and forestry in the current kindergarten and primary school core curriculum in Poland / Ewa Referowska-Chodak (Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydział Leśny. Katedra Ochrony Lasu i Ekologii) // Leśne Prace Badawcze : kwartalnik Instytutu Badawczego Leśnictwa. 1732-9442 Vol. 79, z. 4 (2018), s. 377-384

Dostęp w internecie https://www.google.com/search?client=firefox-b-d&q=73.+Zagadnienia+dotycz%C4%85ce+lasu+i+le%C5%9Bnictwa+w+aktualnej+podstawie+programowej+dla+przedszkola+i+szko%C5%82y+podstawowej+w+Polsce+%3D+orests+and+forestry+in+the+current+kindergarten+and+primary+school+core+curriculum+in+Poland+%2F+Ewa+Referowska-Chodak+%28Szko%C5%82a+G%C5%82%C3%B3wna+Gospodarstwa+Wiejskiego+w+Warszawie.+Wydzia%C5%82+Le%C5%9Bny.+Katedra+Ochrony+Lasu+i+Ekologii%29+%2F%2F+Le%C5%9Bne+Prace+Badawcze+%3A+kwartalnik+Instytutu+Badawczego+Le%C5%9Bnictwa.+1732-9442+Vol.+79%2C+z.+4+%282018%29%2C+s.+377-384  [dostęp 30.10.2021 r.]

218. Zajęcia w lesie : realizowane przez nauczyciela / Łukasz Tyburski // Biologia w Szkole. –2016, nr 5, s. 46-49

129. Zielone godziny dla ciała i duszy / Kasper Jakubowski. – Bibliogr. // Wychowawca. – 2021, nr 10, s. 9-11

130. Związek leśnych przedszkoli z metodą Marii Montessori = The interconnection between forest kindergartens and the Montessori method / Magdalena Christ, Agata Preuss ; Uniwersytet Śląski w Katowicach.- Bibliogr. // Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce : kwartalnik dla nauczycieli. – 13, nr 1 (2018), s. 145-162

Dostępne w internecie https://core.ac.uk/download/pdf/289276676.pdf [dostęp 30.10.2021 r.]

131. Zwierzęta lasów /Hanna Będkowska // Przyroda Polska. – 2018, nr 10, dod. “Biuletyn EKO-edukacyjny”, s. 2-3

 

Elżbieta Trojan – Opolskie Centrum Edukacji. Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Opolu

 

Aktualizacja : październik 2023 r.